hadhwanaagnews
Wax soo saarka beeraha iyo in ay deegaanka la ilaaliyo waxaa ka dhexeeya xiodhiidh wanaagsan oo faa’iidooyin kala duwan u leh in la hello midho ama dalagyada beeraha oo sidii loo baahnaa u soo go’a ama u baxa.
Ilaalinta deegaanka ayaana qayb weyn ka qaata sidii loo heli lahaa carro nafaqaysan oo lagu tanaado wax soo saarkeeda, iyadoona ay muhiimad weyn leedahay guud ahaanba ilaalinta iyo daryeelka deegaanka ee dhulka wax laga beerto iyo ka ay xooluhu daaqaanba.
Qalabka horumarsan ee loo addeegsado beero qodashadda iyo wax soo saarka ayaa la tilmaamaa inuu dhibaato ku keeno deegaanka, maadaama oo si guud la iskula aqoon san yahay in mar kastoo uu horumar yimaado in ay dhibaato soo gaadhayso deegaanka, haddii aan si cilmiyaysan loo maaraynin.
Sidoo kale waxyaabaha caawiya bur-burka deegaanka waxaa ka mid ah marka noocyo isku mid ah ee dalagyadda la beerto sanado isku xig xiga meel keliya lagu cel celiyo, taasoo la tilmaamo in ay carrada nafaqada ka kaxayso.
Hadaba, qormadeena todobaadkan ee DEEGAAN JIRRE, waxaynu ku soo qaadan doonaa noocyadda carrada, sida ay wax soo saarka dalagaydda la beerto, dhibaatadda ay wax soo saarka beeraha ku keentay isbedelka cimiladu, iyo xidhiidhka ka dhexeeya in la hello carro nafaqo leh iyo korodhka kulayla adduunka.
Waa Maxay Bacriminta Carradu?
Bacriminta carradu waa awoodda ciidda si ay u joogtayso koritaanka dhirta oo ay u wanaajiso wax-soo-saarka dalagga. Tan waxaa lagu wanaajin karaa iyada oo loo marayo bacrimiyeyaasha organic iyo kuwa aan organic ahayn ee ciidda. Farsamooyinkaasi ayaa bixiya xog kor u qaadaysa bacriminta ciidda iyo wax soo saarka dalagga iyadoo la yaraynayo saamaynta xun ee ay ku keenayso deegaanka.
Ciidda bacrinsani waxay leedahay sifooyinka soo socda: Waxay hodan ku tahay nafaqooyinka lagama maarmaanka u ah nafaqada dhirta aasaasiga ah. Tan waxaa ku jira nitrogen, fosfooraska iyo potassium. Waxay ka kooban tahay macdano ku filan sida boron, chlorine, cobalt, copper, iron, manganese, magnesium, molybdenum, iyo zinc.
Bacriminta dabiiciga ah ama ku jirta ciidda ayaa si dabiici ah u leh dhammaan nafaqooyinka lagama maarmaanka ah sida nitrogen, fosfooraska iwm. Ciidda bacrinsani carradu waxay u leedahay bacrimin noocan oo kale ah sababtoo ah bacrimiyeyaasha macmalka ah, sida digada ayaa lagu shubaa ciidda sidaas darteed sababta loogu magacaabay bacrin la helay ayaa ah sidaas.
Bacriminta carradu waa awoodda ciidda si ay u joogtayso koritaanka dhirta ama midhaha dadka cunaan ee la beerto oo ay u wanaajiso wax-soo-saarka dalagga. Tan waxaa lagu wanaajin karaa iyada oo loo marayo bacrimiyeyaasha organic ah iyo kuwa aan organic ahayn ee ciidda. Carradu waxay leedahay afar qaybood oo waaweyn kuwaas oo kala ah: (a) macdanta, (b) walxaha organic, (c) hawada, iyo (d) biyaha. Hawadda iyo biyuhu waxay hagaan meelaha dal-daloolada ah ee carrada. Meelaha dal-daloolada ah waa bannaannada u dhexeeya qaybaha ciidda. Hawada ama biyaha ayaa ku dhawaad kala badh waxay buuxiyaan mugga carrada.
Bacriminta Ciidda Dalagga beeraha waxay u baahan yihiin nafaqo sida ay dadku ugu baahan yihiin. Ciidda bacrinsani waxay ka koobnaan doontaa dhammaan nafaqooyinka ugu muhiimsan ee nafaqada dhirta aasaasiga ah (tusaale, nitrogen, fosfooraska, iyo potassium), iyo sidoo kale nafaqooyinka kale ee looga baahan yahay tiro yar (tusaale, kalsiyum, magnesium, baaruud, birta, zinc, copper, boron, molybdenum, nickel).
Caadi ahaan ciidda bacrinsani waxay sidoo kale yeelan doontaa qaar ka mid ah walxaha organic kuwaas oo hagaajinaya qaabka ciidda, ilaalinta qoyaanka ciidda, iyo sidoo kale ilaalinta nafaqada, iyo pH inta u dhaxaysa 6 iyo 7 maalmood. Nasiib darro, carradu ma laha heerar ku filan dhammaan nafaqooyinka dhirta lagama maarmaanka u ah, ama xaaladaha carrada ayaa ah kuwo aan u fiicnayn qaadashada dhirta ee nafaqooyinka qaarkood.
Saynis yahanada carrada ee diirada saaraya bacrinta carrada ayaa xiisaynaya maaraynta nafaqooyinka si loo horumariyo wax soo saarka dalagga. Waxay diiradda saaraan isticmaalka bacriminta ganacsiga, digada, alaabada qashinka, iyo waxyaabo kale si ay ugu daraan nafaqooyinka iyo walxaha dabiiciga ah ee ciidda. Mararka qaarkood waxay sidoo kale ku daraan kiimikooyin beddela pH-ga heer aad u wanaagsan ee helitaanka nafaqo ee dhirta.
Khubarada bacriminta carrada waa inay sidoo kale ka taxaddaraan si ay u hubiyaan in dhaqanku yahay mid deegaan ahaan waara. Maaraynta aan habboonayn ee nafaqooyinka waxay keeni kartaa faddarayn harooyinka, webiyada, durdurrada, iyo biyaha dhulka hoostiisa ku jira. Intaa waxaa dheer, in wax ka beddelka ciidda lagu daro waa qaali waxayna hoos u dhigtaa faa’iidada hawlaha beerashada, iyada oo aan la sheegin in heerarka sunta ah ee nafaqooyinka ay u xun yihiin ama ka sii xumaan karaan nafaqooyinka yar ee dhirta.
Bacriminta carradu waa awoodda ciidda si ay u joogtayso koritaanka dhirta oo ay u wanaajiso wax-soo-saarka dalagga. Tan waxaa lagu wanaajin karaa iyada oo loo marayo bacrimiyeyaasha organic ah iyo kuwa aan organic ahayn ee ciidda. Farsamooyinka cilmi baadhisaha ayaa bixiya xog kor u qaadaysa bacriminta ciidda iyo wax soo saarka dalagga iyadoo la yaraynayo saamaynta deegaanka.
Beeruhu waxay beddelaan wareegga dabiiciga ah ee nafaqooyinka ciidda. Beerista degdega ah iyo goosashada dalagyada loogu talagalay isticmaalka bini’aadamka ama xayawaanka ayaa si wax ku ool ah u miino saari kara ciidda nafaqooyinka dhirta. Si loo ilaaliyo bacrinminta ciidda si loo helo dalag ku filan, wax ka beddelka ciidda ayaa caadi ahaan loo baahan yahay.
Xidhiidhka Ka Dhexeeya Isbedelka Cimiladda iyo Wax-soo-saarka:
Isbeddelka cimiladu waxay si weyn u saamaysaa caafimaadka jidhka iyo guryaha iyo ciidda siyaabo badan oo isku xidhan. Wax ka beddelka qaab-dhismeedka ciidda, qoyaanka ay ka kooban tahay, heerka nabaad-guurka, isku-duubnida, iyo heerkulka ayaa si wadajir ah u carqaladeeya bacriminta ciidda, taasoo caqabado la taaban karo ku ah beeraha iyo sugnaanta cuntada.
Ciiddu waxay lama huraan u tahay fulinta adeegyada nidaamka deegaanka iyo maaraynta wax soo saarka cuntada adduunka. Cimilada, iyo kuwa kale oo yar ayaa ah qodobka ugu awoodda badan kaas oo go’aamiya oo dhalinaya samaynta carro kala duwan oo gaar ah meel kasta oo cimilo gaar ah leh. Carrada horumarsan waxaa laga helaa cimilo kulul iyo qoyan, halka cimilada qaboobaha iyo kuwa engegan ay leeyihiin horumar yar. Isbeddellada cimiladu waxay la xidhiidhaan isbeddellada cajiibka ah ee arrimo kala duwan sida heerkulka caalamiga ah, qaababka dabaysha, roobabka, gaaska aqalka dhirta lagu koriyo (Green houses) iyo arrimo kale oo cimilada la xidhiidha kuwaas oo qaata tobanaan sano ama xitaa wakhti ka badan inay dhacaan.
Hawlaha bayooloji, jidheed iyo kiimikaad ee ciidda waxaa si weyn u saameeya isbeddelka cimilada si toos ah ama si dad-ban. Roobabka, heerkulka, qaababka dabaysha, gaaska aqalka dhirta lagu koriyo iyo nidaamyada qoyaanku waxay soo rogaan saamayn toos ah, halka saamaynta aan tooska ahayn ay sababaan la qabsiga bini’aadamka sida isbeddelka wareegga dalagga, waraabka, hababka beeraha iwm.
Ciidda ayaa ah habka muujinta jawaabaha dhirta ee xaaladaha cimilada ee aag gaar ah. Isbeddelka xaaladaha cimilada sida roobka, heerkulka iwm. waxay si ba’an u saameeyaan wax soo saarka dalagga hab-nololeedyada beeraha, maadaama awoodda dalagga ay ku gaadhi karaan qaan-gaadhnimo ay joogsatay. Nabaad-guurka dhulka ee qaabka carro-guurka, milix-baxa, xaalufka iwm waa natiijada isbeddel cimileed oo xooggan.
Wareegga biyaha ayaa si aad ah u dhibaya ka dib isbeddelka cimilada kaas oo ugu danbeyntii hoos u dhigaya caafimaadka iyo bacriminta ciidda. Heerkulka sare, roobka beddelmay, kaydinta nitrogen atmospheric, kor u kaca heerarka kaarboon laba ogsaydh (CO2) atmospheric iyo dheellitir la’aanta gaaska aqalka dhirta lagu koriyo (Green houses) ayaa ugu danbeyntii horseeda kulaylka caalamiga ah waxayna ku soo rogaan saameyn sare shaqooyinka ay qabato ciiddu. Sidaa darteed dhammaan arrimahan ayaa si weyn u saameeya isticmaalka mustaqbalka ee ciidda sidoo kale asal ahaan, isbeddelka cimilada iyo bacriminta ciidda ayaa si qoto dheer oo aan kala go’ lahayn isugu xidhan.
