6- Qaybta 5: Xalalka La Talo Bixinayo & Taageerada Jaaliyadda
Tusmada Buugga
1- Hordhac: Xaaladda Caruurta Qurbaha
2- Qaybta 1: Sharciyada iyo Hay’adaha Ilaaliya Xuquuqda Caruurta
3- Qaybta 2: Sababaha Ugu Waaweyn ee Caruurta Laga QAado Qoyska
4- Qaybta 3: Weerrarka iyo Aaminaadda la’aanta Qoysaska Soomaaliyeed
5- Qaybta 4: Tusaalooyin Kiisas La Xaqiijiyey iyo Dacwadaha Caalamiga ah
6- Qaybta 5: Xalalka La Talo Bixinayo & Taageerada Jaaliyadda
7- Gunnaanad & Qaylo-dhaan Bulsho
Hordhac
Caruurta Soomaaliyeed ee ku koraya qurbaha, gaar ahaan Galbeedka, waxay ka muuqdaan halis aan caadi ahayn marka la eego in ay waqtiyo lala kaco carruurtooda ay Hay’adaha Ilaaliya Xuquuqda Caruurta (social services) ka qaadaan. Xaaladdan waxay ka dhalataa isfaham la’aanta sharciyada, kala duwanaanta dhaqanka, iyo jahawareer ka dhashay xiriirka bulsheed ee adag. Buuggani wuxuu ku salaysan yahay cilmi baarisyo, warar xaqiiqo ku salaysan iyo tusaalooyin kiisas jireen ah—si qoysaska Soomaaliyeed u helaan faham iyo xal sugan.
Qaybta 1: Sharciyada iyo Hay’adaha Ilaaliya Xuquuqda Caruurta
Dalalka reer Galbeedka sida Sweden, UK, Norway, iwm waxay leeyihiin hay’ado u xilsaaran ilaalinta caruurta—iedadiyo in caruurta laga qaado qoyska waxaa loo arkaa tallaabo uu sharci siiyo marka caafimaadka ama horumarka ilmaha uu khatar ugu jiro .
Qaybta 2: Sababaha Ugu Waaweyn ee Caruurta Laga QAado Qoyska
Ka qaadista carruurta waxaa keeni kara:
Calaamadaha xadhiga badan, dayaca, iyo dhaawac muuqda ee jidhka ilmaha lagu arko .
Ilmuhu oo sheegto in waalidkiisu dhibaato ku haya ama dayacayo .
Waalidiinta oo balwad ku jira sida khamri ama daroogo, carruurtoodana dayacma .
Ilmuhu ra'yigiisa u sheego awoodda go’aan qaadashada haddii xaaladmustaqbalka uu qabyo jiro .
Qaybta 3: Weerrarka iyo Aaminaadda la’aanta Qoysaska Soomaaliyeed
Qoysaska Soomaaliyeed ee qurbaha ku nool inta badan uma baraareen sharciyada, waxayna la kulmaan:
Turjyaro, luqad, iyo isfahan la’aan hay’adaha diintooda ama dhaqankooda ku wajahan .
Cabsi iyo aaminaad la’aan—cilmi baaris Norway waxay muujisay in waalidiinta Soomaaliyeed ay cabsi ka qabaan in la furo codshirarka (CWS) sababtoo ah khibradaha hore ee qurbaha .
Qaybta 4: Tusaalooyin Kiisas La Xaqiijiyey
Norway: Mariya Abdi Ibrahim waxaa laga qaaday wiilkeedii, oo loo galiyay qoys aan diin ahaan ama dhaqan ahaan u dhawaanayn. Maxkamadda Xuquuqda Aadanaha (ECHR) waxay go’aamisay in tani ay ku xadgudubtay xuquuqda qoysnimada .
Sweden: Waxaa jiray dacwad iyo muuqaal warbaahineed (Al Jazeera) oo lagu muujiyey in caruurta Muslimka ah laga qaado iyada oo aan sharci aasaasi ah loo hayn; Dowladda Sweden waxay beenisay in carruur la afduubay balse xaqiijisay in xaalado khatar ah oo xoog leh ay jiraan .
Qaybta 5: Xalalka La Talo Bixinayo & Taageerada Jaaliyadda
Barashada sharciyada dalka oo qayb ka noqota nolosha qoyska—si ay u qancin karaan hay’adaha haddii loo baahdo.
Barashada luqadda dalka, iyo sidoo kale in caruurta laga baro Af-Soomaaliya guriga dhexdiisa.
Barnaamijyada taageerada waalidka sida Ladnaan (dhismaya waalid soomaaliyeed ee Sweden) oo wax ku biiriyay fahamka xuquuqda ilmaha iyo adeegsiga hay’adaha .
Ururada jaaliyadaha inay u istaagaan difaaca kuwa la soo maray xaalado adag.
In caruurta loo diro qoys la diin ah oo dhaqankoodu dhaw yahay marka laga qaado hoggaamiyaasha aan ku habboonayn.
Sawirro Eray ah (Sawir maskaxeed)
Sawir 1: Hay’ad bulsho oo guriga soo gasha waxayna la kulantaa carruur cuskasho leh—waalidna aan fahmeen sharciyada.
Sawir 2: Hooyo Soomaaliyeed oo baraneysa af cusub kadib markii ay ka codsatay hay’ad; qoraallo sharciga iyo buugloojo ayaa miiska yaalla.
Sawir 3: Maxkamad ECHR iyadoo go’aan ka gaareysa in ilmaha loo dhexdhexaadiyo qoysaha, hooyooyinkuna qaylinayaan xuquuqdooda.
Sawir 4: Koox taageero jaaliyadeed ah oo isu yimaadda, buug sharci, tarjumaad, iyo isfahan wada oo ka dhex jirta shaqaalaha bulshada iyo waalidiinta.
Gunnaanad
Sheekadan waxay muujinaysaa in:
Caruurta laga qaado qoysaska Soomaaliyeed ay inta badan yihiin kuwo aan la fahmin nidaamka sharci ee Galbeedka, ayna waayeel iyo waalidiinba ka waayi karaan filasho ah in "wax walba ayay si karaan."
Xalka wuxuu ku jiraa barashada sharciyada, luqadda, taageerada jaaliyadeed, iyo barnaamijyada la jaanqaadaya dhaqanka Soomaaliyeed.
Waa muhiim in qoysaska la soo bar baaro, xogta la siiyo, lana wacyigeliyo—si caruurtooda loo ilaaliyo iyadoo la ixtiraamayo dhaqanka, diinta, iyo sharciga dadka
Qalinkii : Cali Biixi
hadhwanaagnews 
