1- Jahliga iyo Xayiraadda Horumarka
Jahliga waa cudur aan dhiig ka daadin, balse maskax iyo nololba disha.
Waa xaalad ka baxsan oo keliya aqoon la’aan, waayo waxa uu ku lug leeyahay xidhitaan fikir, diidmo runta, iyo ku dhegganaan khuraafaad iyo caadooyin aan qiil lahayn. Umadaha dunida saddexaad, oo badankood leh taariikh gumeysi, fakhri dhaqaale iyo nidaamyo siyaasadeed oo liita, waxa ay inta badan la tacaalaan cudurkan qarsoon ee jiilba jiil u gudba.
1- Jahliga iyo Xayiraadda Horumarka
Marka bulsho ay ka xorowdo jahli, horumarku waxa uu noqdaa mid dabiici ah. Taasi waa sababta dunida horumaray ay xoogga u saarto waxbarashada, cilmi
-baarista, iyo ka hortagga faafitaanka war aan la hubin. Jahliga oo sii jira waxa uu u shaqeeyaa sida silsilad ku wareegta qoorta bulshada — qof walba wuu dareemayaa, laakiin dad yar baa isku daya inay jebiyaan.
2- Dhaqanka Qaldan iyo Khuraafaadka.
Jahliga badanaa waxa uu isku dhex dhuuntaa dhaqanka iyo caqiidada dadka, isagoo keenaya in la difaaco caado qaldan oo waxyeello leh.
Tusaale ahaan, haddii dhaqanka qaldan lagu ilaaliyo magaca "dhaqan
-ilaalin,” waxaa la helayaa jiilal ku koray caado aan faa’iido lahayn oo iska caabinaya isbeddel kasta,
xitaa haddii isbeddelku yahay badbaadadooda.
3- Jahliga oo ah Hub Gumeysi.
Gumeysi kasta oo taariikhda soo maray waxa uu si fiican u fahmay in umad jaahil ah ay si fudud u gumeysan karto.
Jahli waxa uu meesha ka saaraa awoodda dadka inay su’aalo weydiiyaan, inay xaqooda dalbadaan, ama inay qorshe ka sameeyaan mustaqbalkooda. Sidaas darteed, jahliga waxaa loo isticmaalaa sidii hub siyaasadeed iyo dhaqaale.
4- Sida Loo Jabiyo Silsiladda Jahliga.
Waxbarasho tayo leh: Ma aha kaliya in carruurta la geliyo dugsiga, balse in la siiyo aqoon ku saleysan cilmi, garasho iyo fikir furan.
Ka hortagga wararka been abuurka ah: Bulshada waa in lagu tarbaariyaa inay kala saaraan xaqiiqo iyo been, gaar ahaan xilligaan ay xogta internet-ku sahlan tahay.
Dhiirrigelinta cilmi
-baarista: Ummaddu waa inay ku dhiirrataa su’aal weydiin, tijaabo, iyo raadinta xalal cusub.
Dhaqan caafimaad qaba: Dhaqamada wanaagsan waa in la ilaaliyaa, kuwa waxyeellada lehna si geesinimo leh loo beddelaa.
5- *Gunaanad;
Jahliga ma aha keliya cudur shakhsiyeed; waa cudur bulsho oo ku faafta sida dabka oo kale, haddii aan la damin. Ummad kasta oo rabta inay ka baxdo silsiladaha dib
-u-dhaca waa inay bilowdaa dagaal ka dhan ah jahliga — dagaal aan lahayn rasaas, balse leh qalinka, aqoonta, iyo geesinimada in la aqbalo runta.
Jahligu waa cudurja ugu xun ee bulshadeena haysta.
Jahligu waa cudurka
Musuq maaduqa kobciya ee aabaha u ah.
Ilaa jahliga lala dagaalamo , lalama dagaalami karaayo Musuq maasuqa . Jahligu waa cudurka dib u dhaca ku keena bulshada.
Jahliga waa in lala dagaalamo, oo aqoonta iyo garaadja iyo wax baradhadu hagto umadaha.
Qalinkii : Cali Biixi
hadhwanaagnews 
