Itoobiya ayaa Golaha Ammaanka ee Qaramada Midoobay ka codsatay tixgalinta in Masar ay ku kacday "hanjabaado iyo rabshado soo noqnoqday" oo ka dhan ah Itoobiya.
Wasaaradda arimaha
dibadda Itoobiya ayaa warqad u dirtay golaha ammaanka qaramada midoobay waxa
ayna uga codsatay in golaha ay ka fiirsadaan hanjabaadaha soo noqnoqday ee
masar u jeedineyso Itoobiya, taas oo ka hor imaaneysa axdiga qaramada midoobay
BBC-da ayaa aragtay
warqadda uu qoray wasiirka arimaha dibadda, safiir Taye Atzik-Salase, waxa uu
dalka Masar ka codsaday in ay ka tanaasulaan mowqifkooda macangagnimada ah iyo
dalabaadkooda aan macquulka ahayn eek u saabsan dhismaha iyo ka shaqaynta biyo
xireenka Renaissance iyo sidoo kale in loo hogaansamo mabaadiida caalamiga ah.
WarqadDaan ay
wasaaradda arimaha dibadda Itoobiya u dirtay Golaha Ammaanka, ayaa ku soo
aadeysa xilli ay maalmo ka hor ay Masar iyana dirtay warqad.
Hadda kahor ayay ahayd
markii wasiirka arimaha dibadda iyo waraabka Masar, Dr. Badare Abdulati, uu
warqad u diray madaxweynaha Golaha Ammaanka, waxa uuna sheegay in Masar ay xaq
u leedahay in ay qaaddo tallaabooyin lagama maarmaan ah si loo xaqiijiyo
ammaankeeda biyaha.
Isla warqaddaas ayuu
wasiirku ku sheegay in Masar aanay si buuxda u aqbalin siyaasadda go’doominta
ee Itoobiya ee biyo xireenka Renaissance, waxaanu yidhi "Masar waxay diyaar u
tahay inay qaado tallaabo kasta oo waafaqsan axdiga qaramada midoobay si ay u
ilaaliso jiritaankeeda iyo ilaalinta danaha dadkeeda. "
Masar iyo Itoobiya ayaa
warqado u qoray Golaha Ammaanka iyagoo midba midka kale uu eedeynayo waxa ayna
ku soo aadday ka dib markii sida ay warbaahinta qaar tebiyeen diyaarado ciidan
oo Qaahira ka yimid ay ka dageen Muqdisho waxaana sii korortay xiisadda
gobolka.
Kadib heshiiskii
milatari ee ay dhawaan wada gaareen Qaahira iyo Muqdisho, Masar ayaa
ciidamadeeda soo dhoobtay Soomaaliya.
Dhanka kale Danjire
Taye Pagume, ayaa isna warqad u qoray madaxweynaha golaha ammaanka sanadkii
2016, waxa uuna sheegay in uusan aqbalin eedeynta Masar ay u jeedisay Itoobiya.
Warqaddaas ayay
Itoobiya ku muujisay mowqifkeeda ah in go’aanka ka faa’iidaysiga kheyraadka uu
yahay mid ay maamulaan dalal, wixii khilaaf ah ee yimaadana lagu xalliyo
xiriirka labada dal ama urur-goboleedyada.
"Itoobiya, waxay
doonaysaa inay si aan leexleexad lahayn u xaqiijiso in isticmaalka biyaha Masar
ama mashruuc kasta aanu wax saamayn ah ku yeelan doonin saamiga saxda ah,
sharciga ah iyo saamiga ku habboon ee Itoobiya ee biyaha Niil”.
Danjire Taye ayaa xasuusiyay
in markii ra’iisul wasaare Abiy Axmed uu booqasho rasmi ah ku tagay Qaahira
bishii Luulyo 2015, uu la gaaray Madaxweyne Cabdulfataax al-Sisi in la qabto
wadahadal saddex geesood ah oo ku saabsan buuxinta biyaha iyo ka shaqeynta biyo
xireenka.
Si kastaba ha ahaatee,
"in kasta oo Itoobiya ay si buuxda ugu diyaargarowday inay sii waddo
wada-xaajoodka; Masar waxay ku dhawaaqday inay ka baxday wada xaajoodkii saddex
geesoodka ahaa," ayuu yidhi.
Waxa uu sheegay in
Masar ay hareeyeen wada xaajoodyadii saddex geesoodka ahaa iyo in ay warqado
isdaba joog ah u diraan golaha ammaanka ay tahay caqabad kale oo hortaagan
dadaallada lagu doonayo in khilaafaadka lagu xalliyo wadahadal.
Safiirka ayaa sheegay
in Masar ay dooneyso inay si gaar ah u isticmaasho biyaha Niilka. Dhawaan
Ra’iisul wasaaraha Masar ayaa yiri ‘Mashruuc kasta oo horumarineed oo dal kasta
laga sameeyo waa in loo sameeyaa si aan waxba u dhimin ama aan la dhimin
saamiga biyaha ee wabiga Niilka ee Masar’ iyada oo lagu hagayo shuruuc gumaysi
oo aanay dalalka kale ee dooxadu ku jirin ama aanay ku raacsanayn, ayuu danjire
Taye u diray warqad.
Danjire Taye ayaa
sheegay in Itoobiya ay muujinayso sida ay uga go'an tahay in la gaaro heshiis
lagu heshiisiin karo cid walba, wuxuuna muujiyay sida ay uga go'an tahay in la
sii wado wadahadallada saddex geesoodka ah ee ay garwadeenka ka tahay midowga
Afrika ama iyadoo la raacayo sharciga guud ee iskaashiga.
BBC