Soomaalida Iyo Waqtiyadeeda:
Inta badan dadka soomaaliyeed waxay leeyihiin dhaqan, suugaan, diin u gaar ah oo ay ka duwan yihiin dadyowga kale ee dunida.
Baryahan dambe dadkeenii waxay ka tageen dhaqankoodii, sharaftoodii, dadnimadoodii iyo wixii ay lahaayeen ee ay ku waayo hore ku faani jireen.
Sida aynu ka dhaxalnay awoowyadeen iyo dadkeenii somaliyeed ee hore waxaynu lahayn ayaamo todobo ah kaas oo aynu kaga duwanayn kuwa carabta iyo kuwa kale ee engriiska ah.
Baro oo bar dadkaaga kuweena aynu leenahay ee aan halkan idiin kusoo guurin doono, anigoo baadidoonka iyo soo ururinta qaybaha dhaqankeena uu igaga baxay waqti aad u badan laakiin adiga guro midho laguu diyaarshay oo ku gaajo bax kagana maaran kuwa aad manta aad adeegsato.
AYAAMAHA TODOBAADKA EE SOMAALIDA:
· Soorogo sabti
· Koobin axad
· Laabin isniin
· Laabtako salaasa
· Koodaar arbaca
· Hakis khamiis
· Hakis billa jimce
BILLAHA SOOMAALIDA:
Hadaba sidaan marwalba soo sheego soomalidu waxay leedahay dhaqan dhamaystiran oo ay ku dhanyihiin waxkasta oo ay umadi leedahay iminkana waxaan idiin soo gudbinyaa 12bilood ee sanadka ee soomalida waxaanay kala yihiin sidan:
· Seermawaydo
· Cawl
· Dirir sagaala
· Samalaho
· Karan
· Waranweer
· Dambarsame
· Dayr halalood
· Dayr gudban
· Todob
· Xays
· Diraac
10.3: AFARTA XILI EE SANADA EE SOOMALIDA:
Sidoo kale soomaali waxay leedahay 4 xili oo 2 kamid ahi uu roobku u da’o, laba kalana ay abaar tahay sida alle looga bartay.
Labada xili ee roobku da’o waa xiliga guga iyo deyrta labada xilli ee abaarta tahayna waa xagaaga iyo jiilaalkahadaba 12bilood ee soomalidu xili waliba waxa uu ka kooban yahay sadex bilood waana sidan:
· Bilaha guga: (seermawaydo, cawl iyo dirir sagaala)
· Bilaha xagaaga: (samalaho, karan, waranweer)
· Bilaha deyrta: (dambarsame, dayr halalood, dayr gudban)
· Bilaha jiilaalka: (todob, xays, diraac).
Waxa sidoo kale jiray jiray magacyo soomalidii hore u taqaaay 12bilood ee islaamka ee hijriyada kuwaas oo kala ahaa sidan:
MAGACYADA SOOMALIDU U TAQAANAY & BILAHA ISLAAMKA:
· Seko muxaram
· Safar safar
· Bilmawliid rabiicul awal
· Rajal hore rabiicu saani
· Rajal dhexe jamaadul awal
· Rajal dambe jamaadul aakhir
· Sabuux rajab
· Waabariis shabcaan
· Soon ramadaan
· Soonfur shuwaal
· Sidataal dulqacdah
· Carrafo dulxaj.
10.5: SOMAALIDA IYO WAQTIYADA SOCODKA
Sidaan marwalba qoraalkaygan aan idiin kusoo gudbinayey soomalidu waxay lahayd dhaqan dhamaystiran oo dhan kasta ka dhamaystiran soomalidu waxay isticmaali jirtay ereyo kala duwan xaga socodka waxaana kamid ahaa:
Kalaho: waa socodka
aroornimada hore lasocdo waxa uu lamid yahay ereyada jarmaado ama wirwir.
Dhalandhool: waa socodka la socdo xili kulul oo duhurkiiya waxaana layidhaahdaa hebel wuu dhalandhoolay.
Galab carroow: waa socodka galinka dambe gaar ahaan casarka ama maqrib kudhawaadka waxaana layidhaa hebel wuu caraabay ama wuu gallab caraabay i.w.m.
Guure: waa socodka habeenkii oo waliba xiliyada dhexe ee habeenkii waxana layidhaahdaa hebel wuu guureeyey.
Waxa qorey: cabdirisaaq axmed cigaal (darwiish)
[email protected] Ama 0634240189