Nin baa laga hayaa " Maxay carartaa way curyaantoo, cago ma lahee" Adba waad yaabiye, aduunkii wuu ka soo xidhmay, haday tahay EU-dda, AU ( African Union), UK iyo caalamka intiisa kale-ba, waxa qaylo dhaan ka muujiyey iyana Hay'yadaha Xuquuqul- Insaanka dhamaan-tood, oo meel waaqla ah bay imika kuudud-satay, dhiigii iyo dheecaan-kiiba markay ka muudsadeen, ee kii wadnaha ahaa is taagay,, kolkii xididaddii waxba soo mari waayeen, if iyo aakhiro labada-ba ka rajo beeshay, ee maxay u taraysaa tuugta uu hadba kala bedelayaa? Miyey bakhti afuufi karaan oo nolol ku soo celin karaan? Waa hore bay dhuun yeedhisaye. Reerka Ogaadeenka la yidhaaho baa waxay ku maah-maahaan " Iidoorku ninkuu adhiga kala quusto, buu geela u dirtaaye" Waa iska cayn-kaas waxa joogaaye, kuwii hore looga inaabsaday, buu meel kale u sii bedelay, oo yidhi halkaas baa qoyane iyana soo qalajiya, Bal ila eega iyana waa kuwane:-

(1) " Af-dulaaq" Buu geeyey biyaha, muxuu soo kordhinayaa, intii uu askarigu hayey waa meeshii sadexaad ee loo dhiibo'e. ma dib baa loo soo abuurey? Miyaanu kii uun ahayn? Waxan maqli jirey "Habar dhali wayday aleelo ku waalatay". Wuxuu u haystaa saw reernimo maaha? kuwii hore-ba wax ka qaban waaye. taas baa loo dudayaa dadaw.

(2) Mr Gafane oo xoolihii dhiiga ka soo dhameeyey ( Waxad tidhaahaan "Gaafaadhi) isagoo Xoolihii maamuli kari waayey, xataa Carabtii inaga xidhay in aynu dhoofno wakhti-yaddii Xajka, Baa iyaba waa ka dar oo dibi dhale, mar kale lagu meeleeyey "Qorshaynta" ee muxuu ka garanayaa, saw micnuhu maaha " Yaa geesoole Geel Baray" inta yar ee caalamku bixiyey ayey ina dhaafine, ee inoogu soo shub jeebka weeye talladda meesha lagu keenay. Askar-tani meel beri hore ay afka dhulka u dareen bay weli fool eryayaan, waxay ka dhigan yihiin waraabihii hasha afarta naas ka goostay, ilmihiina faruur-yaha jaray, ee yidhi is jaqa, dabeed intuu ka dul qoslay yidhi " Murjuc-marjac maxay ku jiqi, maxayse ka jiqi?"

Waxan ku soo xidhay qoraalkan, nin jeclaaday gabadh aad u qurux badan, laakiin aanay wax-ba uga hoosayn, baa markuu guur-saday ku hungoobay, oo arkay in aanay wax-ba ahayn laakiin ay dadka ku khaldayso midab-keedda qurxoon, ka bacdi intuu madaxa hoos u lulay, oo dhafoorka qabsaday, wax uu sameeyo garan waayey buu ku yidhi " Casaanka yar baa ku caawinayee, wallee cawlooy cidlaad tahay" Waxan uga jeedaa, wax badan baa la idiin seeto dheereeyey, idinka oo aan wax-ba ahayn, sare iyo hoos-ba loo lahaa waar ka daaya sidaas kuma dhasho'e, oo wax dhegaysta la idinka waayey, hantidda ummadda yaan lagu takri falin, cadaaladda ku soo noqdda iyo wadda jirka, distoorka, sinaanta iyo wax wadda lahaanshaha, ha-yeeshee waraabe-ba-waraabe u sii dhiibaayey, dacaw-ba dacaw bedelaayey, caala-shaan colaad reer nacayb ah awgeed, badheedh iyo qushi feker la'aan ah. Maamul beelaysan oo danbe la isu sakhiri-maayo, oo qaran la isugu sheegi-maayo, qabyaalad jeebka lagu sito, inta lagu maalo la odhan maayo dalka yaan la dumin, in yarina siday doonto ka yeeli-mayso, waa taas noqotay " Diin god gel, god gorey gel, gorey god gel, god diin gel", ku ban-jartay giriyaad dhex-diisa, ay abeesaddii ka buuxday-na gondaha goysay, mana jirto wax la isu mal-dahayaa oo dambe, oo la isugu sheego wax la yidhaaho somaliland, waa taas bash tidhi siddii beed jabay, ee bal waa cidda ku lulata iyo ka wax ku waaya. Kuwan imika hamuunta qaba ee uu soo geliyey-na, awel-ba waa kuwii dhaameelka loo tuuri jirey, ee lagu korin jirey, laguna naas nuujin jirey hantidda shacabka macaluushu dishay, ee iyana ha sii gawraceen, sidaas baa faa'iido badane.

* N.B Iidoorku Ninkuu Adhiga Kala Quusto Buu Geela U Dirtaa!

Qore:- Abdi-Shotaly.

[email protected]