Lakiinu Qabyaalada Waa Xaaran If Iyo Akhaariba Laku Halaagsamaa. By Mire Cali Xasan Nuur.
Qabiilka waa calaamad ka mid ah calaamadaha dadku isku aqoonsado
waana muhimada koobaad oo dad badan oo soomaaliland ah ay siiyaan
juhdi badan si ay aqoonsi badan iyo tix galin u gaarsiiyaan qabiilkooda.
Qabiilka waxa uu astaan u ahaa bur burkii dowladnimada iyo in ay lunto
qaranimadii soomaaliya walina waxaa jiro ififaale muujinayo in
qabyaaladii ay sii fideyso xili dad badan oo soomaali ah ay
aaminsanaayeen in xiligii qabiilka laga gudbay.
Hadaba waxa isweydiin mudan in qabiilka uu yahay wax lagu faani karo?
jawaabta oo inta badan ay soomaliland ka xishoodaan ayaa noqoneyso maya
oo waliba waa jaahilnimo hadii uu qof qabiil ku faano.
Dhalinyarada oo ah laf dhabarta dalka iyo dadka ayaa laga rabay
xilikan in ay ka foojignaadaan qabiilka balse hadane waxaa muuqato in ay
ayagu yihiin kuwa ugu horeeya ee qabiilka ku faano oo tixgalin siiyo.
qaar ka mid ah dhalinyarada waxa ay marka ugu horeyso oo aad is
barataan ay kaaga bilaabayaan su;aalo ay ka mid yihiin xagee somaliland
ka dagnaan jirtay? deegaanka aad ka soo jeedo waa xagee> iyo su;aasha
sadaxaad oo ah qabiilkee tahay.
Inta badan dhalinyarada ka soo hayaamay qurbaha oo ku sugan dalka ayaa
wax ay yihiin kuwa uu ku faafay qabiilka waxaana sheekadooda ka dheehan
kartaa marka aad dhageysato qaabka uu qabiilka u sii fidayo, waxaana
aad mar walba maqleysaa hadalo ay ka midyiin midkii xumaa oo reer hebel
ahaa meeshaa ma waxaad u maleysaa meel hebel oo isbaaro idin taalay iyo
hadalo aanan ku qancin oo kuwaa ka sii xun.
Waxaa la mid ardayda wax ka barto jaamacadaha oo ayaga la islahaa waxa
ay mustaqbal wanaagsan u horseedi doonaan dalka balse xaalkoodu yahay
mid liida waxa ayna mar walba isweydiiyaan ardayda jaamacada kula
dhigato waa qabiilkee. Si kastaba ha noqotee falanqeynta qabiilka ayaa
ku batay dibadaha waxaana xitaa mareysaa in ay qabiilada baraan
ajnabiga ay la noolyihiin.
Wax yaabaha kaa yaabinayo ama aad ka nexeyso waxaa ka mid ah markii
qof safar ah uu soo kalo dal shisheeye oo soomaali aan eheyn qofka ugu
horeeyo oo somaaliga ah waxa uu hadal uga bilaabayaa yaa tahay? halkii
uu ku caawin lahaa muslinimo iyo soomaalinimo, markaa ka dib waxa u
furan qofkaas in uu sheeko qabiilkiisa markaasaa waxa laga yaabaa qofka
ugu wanaagsan in uu yiraah qabiilkiina xaga ayey u badanyihin halka
midkii aanan naxariis leheyna uu yiraahdo qof kama garanoyo qabiilkaada.
Runtii waa sumcad daro iyo dulinimo in aan maanta wali isku sii
faquuqno qabiil anagoo mareyno xili ay aduunyada horumartay oo ay nabad
ku damaashaadeyso.Waxaa isweydiin mudan mar hadii u dalkii qabyaalad
meel xun marinayso
qurba joogtiina ay qabiil ku hal qabsadeen mala samata bixin karaa dalka?
Jawaab ka fiirsi mudan oo qof walba uu ka dharagsanayahay ayaa
noqoneyso maya walow dadka qaar ay wali moodaan in uu xalka ku jiro
qabiil.
Dulinimda nagu habsaday ayaa waxa shacabka somaliland ay uga bixi
karaan in ay si wanaagsan uga run sheekaan diinta islaamka oo kaliya
hadii kalane waa mid sii daba dheeraan doonto.
waxa aan la dar-daarmayaa dhalinyarada in ay badalaan dabeecadohooda
qalafsan oo ay ku caadeysteen ka hadalka qabiilka una badalaan
qaranimada waa sida uu xaalku ku jiro.
Dhalinyaro caqligu ha shaqeeyo fahamku ha sareeeyo adinkana waxaa
tihiin tusaalihii dalka ee waxaad horseed u noqotaan qaranimada iyo
nabada.
Dad badan ayaa waxa ay hadalkooda ku soo cel celiyaan Tixidii c/laahi
suldaan timacade mahad ha ka gaadhee oo eheed (qabyaalad dugsi ma leh
waxey dumiso mooyaanee) balse hadane ma’ahan wax uurka jiro ee waa hadal
oo kaliya.
dad badan oo ka mid ah hormuudka bulshada sida saxafiyiinta iyo
abWaanada ayaa hada waxa ay ku biireen qabiileystayaasha maadaama hada
waxa walba lagu xiray qabiil qabyaaLAdana meel walba ay gashaya.
Xaqiiqdii waa aafo weyn oo ku habsaday shacabkeena mar hadii
qabyaaladii ay ka hormartay qaranimadii hadii uu qabiilka saan usii caan
baxanaa waxaa mar kale mugdi gali doono qaranimadii dalka oo dhan.
Isboortiga oo ah halka ay inta badan ku kulmaan dhalinyarada is dhex
galkana laga dhaxlo waxa uu isku badalay qabil, waligaa ma maqashay koox
hebel taageeri maayo waayo waxaa taageero reer hebel waana u nacay, wax
yaabaha la’arkay ayey ka midtahay.
Ma rumeysantahay in warbaahinta ay noqotay meel qabiil? dad badan ayaa
waxaa arkeysaa ayagoo ku dhahayo ma aqrinayo web-kaas waayoo waxaa lagu
qoraa dan qabiil marka aad si tixraacdana waxaa kuu soo baxaa waxa jira
in ay runyihiin, halka qaar website-yada lagu caayo qabiilo gaar ah.
Hadaba waxaa muuqato in saameyn weyn uu qabiilka ku yeeshay dhalinta
somaliland joogta ah mana muuqato sabab looga bixi karo maadaama dhiig
mareenka dadka uu qabiilka hada wado u noqday, balse waxaan
dar-daarminayaa, dhalinyarooy in qabiil uusan eheyn wax lagu hormari
karo ee meel kale ha loo weeciyo arinkan.
waxaan rabaa in aan halkan ku xuso astaanta muhiimka u ah dhalinyarada
waana (tribalism provides no shelter, only causes ditruction) waa muhim
inaad ila fahantan xumaanta qabyalada
AFEEF:
Hadhwanaagnews marnaba masuul kama aha Aragtida dadka kale. Qoraaga ayaa xumaanteeda, xushmadeeda iyo xilkeeda sida. waxa kaliya oo Hadhwanaagmedia dhiirigalinaysaa, isdhaafsiga aragtida, canaanta gacaliyo talo wadaagga!
Loading...
Loading...