Xikmad somaliyeed baa tidhaaha " Nin is waalaba waabiyaa hela" imika bay taagan tahay, ee wakhti yar i siiya aan idiin fasilo'e. In badan baa maamulka askarta " Xaafad-Tooyadda" Ee ka bacbac-leeya Guriggii Moorgan ee Hargeysa, la lahaa wax bedela, oo joojiya xad-dhaafka, gar-darradda, cadaadal xumidda, sinaan la'aanta, iska hor-keenka ummadda, beello gaara la colawga iyo kala qoqobka aad dalka iyo dadka dhex-dhigay-saan, dhul boobka, hantiddii la wadda lahaa iyana, oo ay ku ceeshto in yar oo iyaka ku xidhini, oo dib ugu soo noqdda distoorka,wadda jirkii iyo waxa wadda lahaan-shihii dalkan lagu dhisay sidan ku socon mayso'e, lagala quustay wax maqal in ay ka sii daraan mooyaane, oo labadan askari ee doqon-nimadda, maskax xumidda iyo macangag-ninaadda ku heshiiska ahi, ay iska dhego mareenyeen dhawaaqa shacabka, is bideen wax aan la loodin karin iyaka oo aan wax-ba ahayn.

Horey somalidu u tidhi " Doqntu Haday gar qaadato waa lagaa adkaaday" Bay is tidhaahaaye, ee shaw kuwan bay sii ogaayeen, ooy sir iyo caad-ba wax ugu sheegeen, dul iyo hoos-ba waax-yaha ummadda, ee kala duwani qayb kasta oo ay ka soo jeedaan-ba ku xiiqeen, haday tahay, Culumo, madax-dhaqmeedyo, ganacsato, xusbiyo, dhamaan ururadda bulshadda oo nooc ay yihiin-ba aan u kala hadhin, siddii loogu soo dabaali lahaa degenaansho iyo nabad ka talin. Akhristaw hadal isaga baa iska badane , Ina Cabdi-dameer waa " Raggii ma adigaa ka hadhaye Iyo askariga kale, ee siddii daba-geliskii awrta la isugu xidhi jirey ku xidhiidh-sani waxaas oo dhan dheg way u jalaqsiin waayeen. kana sii qaadeen kibir, ku jiqsii, ku cariigso, iyaka oo is biday awood.Horaa loo yidhi " Markay kadan tahay bay Alle taqaanaaye" Halka hoose ka akhri waxa  hadeer ay la kulmeen. Wakhtigu waa Giraan wareegaysa, oo midabo badan, leh duruufo kala duwan, ee haduu dabadda u soo jeediyey askartii caanaha ku dabaal bartay, oo siddii duqsiggii ay fuud kulul daf yidhaaheen. "Kabash-kabastu iyo Ergo diristu" Waa maxay weli la isma gaadhine, saw idinkii hanjabaayey. Ma intaas baad  ku filaydeen.

" Dul- qaad waa inta xumaan loo samri karo'e" Bay odhaah hore oo ay xikmadi ku duugan tahay ahayde, ee wuu soo gabaga-boobay dul qaadkii, rajaddii la naawelaayey iyo samirkii-ba,oo hadeer wakhti-giisii wuu iska dhamaaday, imika buu Ina cabdi dameer, ka daba-raq-raq leh ee Geenyo-Shaaximan" Iyo kooxdda ay ku adeeg-taan,ee ka daba sacabisaa, warankii ay ridayeena gonda-hoodda fadhiistay, sababta oo ah "Doqonta ilaa indhaha lagu dhufto wax ma garato'e"  Hadda bay dani u run sheegtay, oo waa kaas Dhulbahante siddii " Nibiri" Xabad kaluuna helay afka u dhigtay, leh waan idinka soo baxayaa ee yaan la i weerarin, waayo wuxu sas ka sii qaaday " Garxajis oo debed u baxay" Durba wuxu bilaabay, in uu ergo u diro kala jebisa, oo iyaka ka soo jeedda, waa kuwii " Xaar cuneenka ahaaye" Ee uu qanjidhka u tuuro, sidda neefka Ina Tiir, nacaska Ina murjin-madoobe, bakhti dhego-weyne, laguma dhaamee dhaqaaq ( Waa duurka'e) kaas oo af-tahan is mooday, oo xil ha laguu dhiibo u googo'ay iyo qaar kaloo badan. Waxan ku soo xidhay, waa arag-teen oo Harti way tegeen, Garxajis dagaal meel uu joogo-ba waa u diyaar dagaal, kana soo noqon maayo oo "Dagaal waa ina daan-weyne, jabahadda imika buurta gashay maaha tii  hore, ee waxad hayso soo daa, waa tii laguugu taag waayey qun yar soco'e.

*N.B  Kabash-Kabashta Iyo Ergo Diristu Waa Maxay, Yaa Weli Is Gaadhay?

Qore:- Abdi-Shotaly.