Horaa loo yidhi " Onkodaw dhac , oo xeeshaa dhac'e" Xaajadda loo tegay Maraykan waa Ganacsi qudha oo aan wax kale lahayn iyo xaqu-qalin loo doontay, haddii aanay sidaasi jirin, oo aan xaalku ganacsi ahayn, maxaa loo gaxaystay, Dahaba-shiil, Ina Aw siciid iyo Madaxddii Sometel, Telesom iyo qaar kaloo badan. ma kuwaas baa Ictiraaf keenaaya, oo Maraykan u tegay? bal waxan isugu sheekaynayno eega, mise Ganacsi baa loo tafa xaytay? ka Jawaab su'aashaa af-janjeedha lahayde, ka u doodaayaw Askarigan khawalka ah ee aan lagu soo dhawaan, tani af-keedda bay kala haysan waydaye, runta ha isu sheegto, hana isugu timaado, la isu dhuuman iyo ila-meerayso, oo wax waliba banaanka bay yaalaan, Ma is qarin karaa " Qof Illaahay Qaawiyey Oo Beeni Dhar Maw Xidhaa?" Waa maya, Askartii  " Xaafad-Tooyadu" Iyaka oo mudug ah hadda " Alaahu-maala Beeg" bay rabaan in ay ceeryaan inoo dhex qaadaan, waa su'aal kale'e taasi, wax ka soconaya ma tahay?   wuxu ku heesay  Asakrigu " Intaan doonidda wadaayo, waxaan doonana helaayo, daruuraha aan dul seexdo. maxaa iga doonaysaan-ba, danays-taye yeelka-diina?"

Ciiro isku qarin iyo kolba shaadh kaloo la xidhaa, salaan aan niyad ahayn, beeni iyo af-gobaadsi, cuqdad iyo colaad beello gaar ah oo milil-keeddii caloosha jiifto, waali iyo cariigsi, gobaladda bari iyo Awdal oo cadaw laga dhigtay, kolba derbi isku qaad, meel loo baryo tegay iyo ganacsi qoys, oo aan xaqiiq-dda laga sheegin, abaaraha dalka ka taagan iyo biyo la'aanta dad iyo xoola-ba dhamaadeen, ummadda bakhtigu u xalaal yahay, maciishadda cirka isku shareetay, shidaalka faraha ka baxay, isku dirka beelaha, Gobol-ba-Gobol la nacsiiyey, cashuurta muwaadi-niinta oo in gaar ah jeeb-koodda ku dhacdda, oo iyadda oo ay xundhurta ka xoanayaan inta askariga ku xeerani iyo qoys-kiisu misna la dafiro, ku wiirsiga badheedhka ah ee dan-yarta, hadana uu leeyahay " Ma Jirto Abaari" Intaas oo dhan oo is daba joogta, baa hadana goboladdii Askariga 100 riig laga qoday, oo iyadda oo la og-yahay, uu jaahilka caaqilka ka ah Guriggii Moorgan uu is leeyahay wax baa kuu qarsoon, waase maskaxdii " Raggii ma adigaa ka hadhay" Iyo Inta xaaraanta ummadda laga dhacay uu cad-quudheedka uga sii tuuro. wuxu u sheegaa Qoys-kiisa  ( Somalia) baa Mucaraidku inagu waddda, hadana uu hoosta isagu kala shaqaysto, af-kana uu kaga badhaaciyaa wax-ba kama jiraan waxa la iga sheegaayo, Arima-haas sare ku qoran iyo malaayiin kale oo aan la soo koobi karin, isaga oo hawlo ganacsi u doontay oo la og-yahay, Ma lagu qarin karaa Ictiraaf baan ka keenayaa Maraykanka. Halkay-se Gaadhsiin Askariga Xaafad-Tooyadda ka shimbiro-waaqleeyaa, Kadaabka munaafaqa ahi, ee aan diin iyo illaah mid-na aan lahayn ee waalani.

 Iyadda oo aan ka wadda war qabno, xaalka ummadu waxa uu ku sugan yahay, baa hanti-dooddii lagu dal-xiis tegay, bal qiyaasa inta ku baxaysa safarkaas Gancasi ee loo baxay, ma ka go'daa ummadda silcaysa in cashuur-toodda lagu daawasho tago iyo kibir ku baabi'in. Saw maaha markaas micnaha meesha ku jiraa murtiddii ahayd " Ma Dan Baan Ka Leeyahay Riyah Danabku Laynaayo" Maxaa ka galay askariga wixii dhimanaaya, ilayn Qoys-kiisa iyo Gobol-kiisu way dherga-yaane, cid kale-na naf umma hayaan, inta uu hor kacaayo " Raggii ma adigaa ka hadhay iyo Geenyo Shaaximani" maalin-ba wax baa lagu maaweeliyaa, oo lagu wareeriyaa Ummadanmasaakiinta ahe, maantana dad iyo xoolo xabaasha qarqarka u saaran, intooddii badnayd-na uba dhimatay, biyo dhaamis, caws la'aan, oo dooxa Hargeysa macaluusha iyo gaajo darteed lala jiifo, baa $8.000.000 oo doolar lagu soo tumasho tegay, markaas baa weliba qaar u dooda-yaan, Eygan ka mansuulka ah ee waxaas ku kacay iyo maamulka uu walaaqanaayo.

 Waxan ku soo xidhay qoraalkan, qaar meela-haas ( Qaybta fekredaha Hadha-wanaag) wax ku soo malma-luuqa, oo difaaca waxaas ka dhacaaya dalka, cabudhinta war-baahinta, dadka la iska xidh-xidhaayo, sidda wiil yar oo majaajilo sameeyey, gabdh buraan-burtay, fanaanad heestay oo lacagtii laga jarayo, Bal waa yaabe kuwa difaacayaa, waxay ugu hadlayaan askarigan kala xidhan ma wax kalaa, saw maaha isku  " Xaafad iyo Reer Hebel Baanu Isku Nahay" Iyaba waa yaabe iyaka oo noocaas ah oo cidna aanay ka qarsoonayn ujeedadda ay abu-kaataha ugu yihiin, bay weliba qof kale ku sheegayaan Qabyaalad buu wadda, oo ay ay ku dedayaan qaran baanu doonaynaa, iyada oo haba-yaraatee aanay meela ka jirin cadaalad, sinaani, Xoriyatul-qawl, wax wadda lahaanso, ee ay qoyska Askarigu ( Heego) keligoo ku raaxays-taan hantiddii ay ummadan ka boobeen.

* N.B Intaan doonidda wadaayo, Waxaan Doonana Helaayo, daruuraha aan Dul Seexdo. Maxaa iga doonaysaan-ba, Danays-taye, yeelka-diina?

Qore:- Abdi-Shotaly.