Dumarka ayaa weli loo tixgeliyaa inay ka liitaan ragga inkastoo ay guulo ka gaareen dhinacyo kala duwan. Warbaahinta waxaa ka buuxa sheekooyin dhibaatayn ah oo ku saabsan xadgudubka galmada ee ka dhanka ah haweenka. Inkastoo qaar ka mid ah kiisaskan ay dhaleeceyn ballaadhan kala kulmeen dadka reer Kenya, haddana dhibanayaasha ayaa inta badan lagu jees-jeesaa marka ay hadlaan.

Sida laga soo xigtay Sahanka Dadweynaha iyo Caafimaadka Kenya 2014, boqolkiiba 42 dumar ah iyo boqolkiiba 36 ragga ahi waxay sheegeen inay sax tahay in ninku ‘edbiyo’ xaaskiisa. Baadhitaanka ayaa lagu ogaaday in boqolkiiba 45 gabdhaha da’doodu u dhaxayso 15 ilaa 49 ay la kulmeen dhaawac jidheed, boqolkiiba 14na ay la kulmeen dhibaateyn galmo.

Haweenka mar walba waxaa laga fillaa inay daaha gadaashiisa joogaan, gaar ahaan bulshooyinka aabbayaashu awooda leeyihiin. Haweeneyda ayaa ka shaqeysa guriga waana ka mamnuuc waxbarashadu. Si kastaba ha ahaatee, waqtiyadu way is beddeleen. Sicir-bararku halkii ugu saraysay ayuu marayaa, baahidii aan qabnayna waxay nagu reebtay daal.

Dumarku hadda waxay ragga ula shaqeeyaan si siman. Haweeneyda maanta joogta ayaa iskeed u taagan. Waa haweenay xirfad leh inkastoo ay leedahay mas’uuliyadaha gudaha iyo kuwa bulshada. Mawqif kasta oo haweeneydu qabato, kama fogaan karto mas’uuliyadeeda gudaha. Waxay kacdaa ka hor waaberiga si ay reerkeeda ugu diyaariso quraac.

Awoodda dabiiciga ah ee haweeneydu u leedahay inay dareento farxad marka ay reerkeeda cunto u kariso oo ay daryeesho baahidooda oo dhan ayaa ah waxa ka dhiga mid aad loo jecelyahay. Xitaa nolol dheer oo dhib badan ka dib, qoysas badan ma siiyaan xaasaskooda & haweenkooda ixtiraamka ay mudan yihiin. Maaddaama ay aad ugu mashquulaan waajibaadka guriga, haweenku waxay lumiyaan naftooda.

Dhibaateynta jidhka

Mararka qaarkood waxaa loo geystaa dhibaateyn jidheed. Kuwo badan ayaa aamusa oo qarsada dhibtooda waayo waxay aaminsan yihiin in haddii ay cabtaan ay sharaftooda wax u dhimi karto. Ugu dambaynta se, waxay noqdaan kuwo aan maskax ahaan degganayn, oo ay saameeyso shaqadoodu.

Dumarku inta badan waa inay u safraan meelo fog si ay u shaqeeyaan. Waa la dhibaateeyaa marka ay isticmaalayaan gaadiidka dadweynaha. Markay shaqada ka maqan yihiin, waa inay guriga joogaan muddo dheer si ay carruurtooda u siiyaan fiiro habboon.

Carruurtu waxay iska ilaalin doonaan dumarka dareen ahaan shaqada ku jira. Xubnaha qoyska waa inay naxariis u muujiyaan dumarka. Waa in lagu baraarugaa xuquuqdooda.

Inta ay shaqada ku jiraan, haweenku waxay ka hadli karaan dhammaan noocyada xadgudubka galmada. Haddii haweenka shaqeeya ay aad u baraarugsan yihiin oo ay garanayaan xuquuqdooda, deegaanka waa la hagaajin karaa.