Maxay Beesha Caallamka Ee Maraykanku Hormoodka U Yahay U Aqoonsan La Yihiin Somaliland?..Aqoonyahan Cabdilaahi Tiger
0
Tuesday February 16, 2021 - 13:22:52 in News by
- Visits: 1694
-
- Share
Maxay Beesha Caallamka Ee Maraykanku Hormoodka U Yahay U Aqoonsan La Yihiin Somaliland?..Aqoonyahan Cabdilaahi Tiger
Hargeysa(HWN):-aqoonyahan Cabdilaahi Ismaaciil Cabdilaahi(Tiger) ayaa warbixin ku soo bandhigay sababaha caalamku u aqoonsan la yahay somaliland.
 |
aqoonyahan Cabdilaahi Tiger oo ku sugan wadanka Chine ayaa faah faahsan ugu waramay waxyaabaha hortaagan aqoonsi ay somaliland ka hesho beesha caalamka ee Maraykanku ugu horeeyo, waxaanu qoraalkiisa oo uu soo gaadhsiiyey Hadhwanaagnews u dhignaa sidan:-
Sannadihii ay raadineysay "madax-bannaanida", Somaliland waxay ku bixisay malaayiin doolar xafiisyo dibedda ah, iyadoo u ololeynaysa ictiraaf caalami ah ururro ay ka mid yihiin Midowga Afrika, Qaramada Midoobay, Jaamacadda Carabta iyo dawlado kaleba. Intaa waxaa dheer, dhammaan xukuumadihii Somaliland soo maray waxay dib-u-habayn ku sameeyeen dastuurka awooddooda, waxayna si hagar la’aan ah ugu ololeeyeen dacwadaha iyo guulaha aan gaarka ahayn ee Somaliland. Gooni u goosadkii Somaliland ee 1991 ilaa maanta, Somalilandna wali aqoonsi kama helin beesha caalamka, Afrika iyo aduunkaba.
Koonfurta Suudaan, waa dal Afrikaan ah, waxay xornimadeedii qaadatay 2011. Ka dib markay falanqeeyeen tan iyo gooni isutaagga Somaliland, aqoonyahannada qaar waxay aaminsan yihiin in madaxbannaanida Koonfurta Suudaan ay tahay raalli ahaanshaha Maraykanka ka dibna ay meel mariyeen Golaha Amniga. ma helin ogolaanshaha Mareykanka. Si kastaba ha noqotee, saraakiisha difaaca Mareykanka mar ay ku xuseen "Washington Post" Somaliland oo ah "hay'ad wax ku ool ah" waxayna sheegeen in aragtida Pentagon-ka, "Somaliland waa inay madaxbanaan tahay." Si kastaba ha noqotee, wuxuu sheegay inuu ka taxadarayo khilaafaadka kala dhexeeya dawladda Mareykanka ee madaxbanaan ee Somaliland. Haddaba muxuu Mareykanku u leeyahay waa mid taxaddar leh ama uusan "raalli ka ahayn" madaxbannaanida Somaliland?
Waxaan u maleynayaa inay jiraan dhowr arrimood:
1. Tartan u dhexeeya Masar iyo Itoobiya
2-Khilaafka Kenya iyo Soomaaliya
3. Iskahorimaad Istiraatiiji ah oo dhexmara Jabuuti iyo Somaliland
4. Muran xuduudeedka u dhexeeya Puntland iyo Somaliland
5. Tartanka danaha wadamada khaliijka
6. Soo ifbaxa ururada argagixisada
7. Iska hor imaadkii Mareykanka iyo Shiinaha
8. Faragelinta Kenya iyo Itoobiya ee Soomaaliya
9. "Samaynta xidhiidh diblomaasiyadeed" oo u dhexeeya Somaliland iyo Taiwan.
Gunaanadka ka soo baxay su'aalaha kor ku xusan ayaa ah in si kasta oo ay u buun buuniso bulshada caalamku, sida warbixinno lama filaan ah oo ku saabsan naxariis-darrada siyaasiyiinta Mareykanka qaarkood u qabaan Somaliland, ama warbixinno sheegaya in waaxaha ay khusayso ee dawladda Mareykanku aaminsan yihiin in Somaliland ay madax-bannaan tahay, iwm rajo iyo kalsooni Somaliland doonaysa madax-bannaanida. Aragtidayda, tani waa dhamaan cadaadiska iyo jujuubka dawladaha qaarkood iyo ururada si qarsoodi ah ugu fuuleen dawlada federaalka ah ee Soomaaliya ama dhamaan xoogagga Geeska Afrika. Somaliland waligeed kama tanaasulin dadaalkeeda gobanimo doonka ah, waana wax aan la dafiri karin in dalal iyo siyaasiyiin qaarkood ay runtii Soomaaliya la dhacsan yihiin. Laakiin siyaasaddu waa mid caqli gal ah oo aan naxariis lahayn, sida bulshada caalamku u danayn la ’dahsoonida ku dhowaad 30 sano ee madaxbanaanida Somaliland.
waxaa jiray warbixino warar ah oo ku saabsan iskaashiga u dhexeeya Taiwan iyo Somaliland, taasi waxba kama bedelayso aqoonsiga caalamiga ah ee madaxbanaanida Somaliland. waxay dhabar jab ku tahay saamaynta sii kordheysa ee Shiinaha ee Afrika. Waa inaan aragnaa in kasta oo Taiwan ay tahay "dal weyn" dhaqaale ahaan masraxa adduunka oo aad uga horumarsan Somaliland, haddana Taiwan waxay tahay weli ismaamul ka tirsan Shiinaha oo aan waddammada intooda badani aqoonsanayn.
Waxay ila tahay inay Somaliland ka takhalusto dhalanteedka manfacyada muddada-gaaban ah ee uga imanaya xoogagga dibedda oo ay raacdo faa'iidooyinka muddada fog ee dalka iyo dadka Soomaaliyeed Wadamada waaweyn ee awooda badan iyo dowladaha deriska la ah waxay caadeysteen inay wax uqabtaan Soomaaliyada jilicsan oo kala qeybsan, iyagoo u maleynaya in kaliya Soomaaliya oo daciif ah oo kala qeybsan ay iyaga ugafiican tahay. Iyadoo la tixgelinayo dhibaatooyinka ficilka ah ee soo food saaray dowladda federaalka ah ee Soomaaliya, dhammaan dowladaha hoose ee Soomaaliya waxay leeyihiin dalal kale oo farageliya arrimaha gudaha ee Soomaaliya iyaga oo u daneynaya danahooda gaarka ah, iyadoo la tixgelinayo danaha mustaqbalka fog ee dhammaan Soomaalida iyo dalka Soomaaliyeed iyo xaqiiqda siyaasadeed ee naxariis darrada ah (bulshada caalamku ma taageeri karto Soomaaliya. Gobanimada Orchid).
Xalka ugu fiican ee Somaliland waxay noqon kartaa ka mid noqoshada dawlada federaalka ah ee Soomaaliya iyada oo ku saleysan aqbalida heer sare oo ismaamul ah Tani waxay ku saleysan tahay khibrada Shiinaha ee guusha. Hogaamiyihi weyna ee Shiinaha Deng Xiaoping wuxuu soo jeediyay "Hal Dal, Labo Nidaam"(one country two systems).
Somaliland runti waxay mideyn doontaa xoogga qaranka Soomaaliyeed.waxayna leedahay cod sare iyo awood ku leh dowladda federaalka. Masiirka umada soomaaliyeed waa dal, iskaashi wax ku ool ah ayaa ah wadada fog ee dadka iyo dalka soomaaliyeed.waxaan rajaynayaa in u fiirsashada aduunku ee Geeska Afrika ay Soomaaliya u horseedi doonto nabad, horumar iyo barwaaqo. kala qaybsanaan, saboolnimo, qabyaalad iyo dagaal.
W/Q Dr. Abdilahi Ismail Abdilahi. (School of African Studies, Beijing Foreign Studies University, China).
Loading...
Loading...