Maxaad Ka Taqaanaa Xaaladaha Uu Ku Sugan Yahay Gobolka Geeska Africa
, Dadkiisa , Khayraadka Uu Leeyahay Iyo Hirdanada Loogu Soo Jiro !
Gobolka Geeska Africa waxa uu dhacaa ( ku yaalaa ) dhinaca bari ee
qaarada Africa , xaga waqooyi waxa ka xiga Badda Cas oo u kala dhaxaysa
Gobolka iyo Jaziirada Carabta , Xaga koonfureed iyo xaga Bari na waxa ka
xiga badweynta Hindiya , Gobolka Geeska Africa waxa uu ka kooban yahay
shan dal oo mid ka mid ahi aanu wali aduunka aqoonsi ka haysan oo kala
ah Somaliland , Ethiopia, Somalia, Djibouti iyo Erateria .
Gobolka Geeska Africa qoomiyadaha ku nool waa qaar tafiir ahaan aad
isugu wada dhow-dhow , xaga dhaqanada marka aad eegtana wax sidaa usii
kala fog maaha , marka laga reebo in kooban , waxaa lagu qiyaasaa in ay
yihiin ilaa sideed iyo sideetan qoomiyadood , luuqadahooguna waa ilaa
sagaashan , diimaha ay haystaan waa muslim, kiristan, Judaism , iyo dad
bilaa diin ah oo aaminsan dhaqanka .
Qoomiyadaha ugu waaweyn waxaa ka mid ah Soomaali , Oromo , Canfar ,
Amxara , Tigray , Waleta , Sidama, Surma , iyo qaar kale oo badan, inta
ugu badani waxa ay ka tirsan yihiin shucuubta koonfureed ee dalka
Ethiopia , dhulka Geeska Afrika waxa lagu qiyaasaa in uu yahay bad ahaan
1.883 million km² .
Waxa Gobolkani loo yaqaanaa halkii aduunku ka bilaabmay , waxa laga
helay lafaha qofkii aduunka ugu da'weynaa ( Lucy ) inta la garanayo ,
waxaa la isku raacsan yahay in taariikh da aduunka ugu badani ku duugan
tahay , sidaasi oo kale ayaa waxa ka dhisan dawladaha aduunka ugu fac
tirsiga weyn oo tusaale ay u tahay dawlada Ethiopia.
Gobolka Geeska Africa waxa uu yahay gobol khayraadkiisa dabiiciga ahi
99% uu yahay mid dihin oo aan wali la daah furin ( lala soo bixin ) waxa
uu leeyahay macdano kala duwan, saliidaha caydhiin, gaaska dabiiciga
ah , iyo khayraadka badan ee bad iyo bariba laga helo .
Gobolka Geeska Africa dadkiisa tiro ahaan inta joogta waxa lagu
qiyaasaa 136 , 390 , 270 oo qof oo dad ahi in ay ku nool yihiin , dad
intaa marka sadex loo qaybiyo meel ahina waxa ay ku nool yihiin
qaaradaha kale ee aduunka oo ay ka shaqeystaan intooda badani in
koobanina waxbarasho ugu maqan tahay , dadka Gobolka Geeska Africa waxa
ay isugu jiraan reer magaal iyo reer miyi ( xoolo dhaqato iyo beeralay )
ah.
Gobolka Geeska Africa waxa uu ka mid yahay gobolada dadkiisu ugu
socdaalka badan yihiin ( qaxooti ) ee ay qaaradaha kale u doontaan
nolol, taasi oo ay keento , colaado iyo gaajo ka carar, sababta oo ah
gobolkani waxa ragaadiyey colaado soo jireen ahaa oo qoomiyado,
qabaail, diimo iyo jabhado dawlado la dirir ahaa, arimahani oo sababay
in dadkiisu sabool ahaadaan isaga oo ah gobolada aduunka ugu khayraadka
badan.
Gobolka marka la eego xaga dhaqaalaha waxa aad moodaa in uu aad u soo
karayo, hayeeshee marka la isku eego khayraadka uu leeyahay,
taariikhda ku duugan iyo halka maanta aduunku marayo wax badan oo muuqda
kama noqonayso, taasi oo u eeg in aanay dalalka iyo guud ahaan gobolku
isku tashan, si ay hore ugu socdaan oo loo hor maro , halka maanta la
taagan yahayna hore looga talaabsado.
Gobolka Geeska Africa waxa uu ka mid yahay gobolada dawlado badan oo
aduunka ahi ay ku leeyihiin farogalin dadban iyo mid toos ah , sidaasi
oo kale ayaa gobolka waxa iyaguna hoy ka soo dhigtay argagixisada
caalamiga ah oo ka faaiideysanaysa xasilooni darada iyo deganaansho
la'aan siyaasadeed oo ragaadisay gobolkani.
Waxa kale oo Gobolka aad u danaynaya dawladaha iyo quwadaha aduunka
awoodihiisa maamul iyo dhaqaale ku hirdamaya oo ay ugu waaweyn yihiin
China iyo America , sidaasi oo kale ayaa waxa iyaguna hadda laydhoodu
haysaa Russia iyo India, Taiwan , Israel, Egypt , waxa iyagu hore ugu
hirdamayey isbahaysiyadii isku hayey dawladaha khaleejka ee UAE , SAUDI
ARABIA , QATAR , TURKEY IYO IRAN oo aan sinaba uga madhnayn arimaha iyo
xaaladaha uu ku sugan yahay gobolku.
Marxalado badan iyo xaalado oo uu hadda ku sugan yahay gobolku waxa uu
kaga bixi karaa wadajir iyo isku duubni nabadeed oo la raadiyo, iyo in
la helo hogaamin ka aragti iyo aqoon duwan waxyaabaha Gobolka
ragaadiyey, taasi oo ku imanaysa , in la furo bog cusub oo taariikheed
oo ay u aayaan jiilasha dambe ee dadka ka soo jeeda gobolkani si ay u
hiigsadaan aduunka hore u maray iskuna kaashadaan.
Waxa aan qabaa marka xaaladaha gobolka gudihiisa xal loo helo in
aduunka kalena lala gorgortami karo , la iska celin karo , lala
macaamili karo, waxna lala qaybsan karo, arimaha iyo hawlaha xalka u
baahani oo lagama maarmaanka ah in wax laga qabto oo ay ugu horeyso
arimaha Somaliland iyo Somalia, khilaafyada ka soo huraya Ethiopia ee
goboleysiga iyo qoomiyadaha oo ah wax aan gobol ahaan u wanaagsanayn,
culeysyada isbadel doonka ah ee dalalka qaar ka jira oo iyaguna muhiim
ah iwm.
Taariikhda waxa sameeya hadba inta nool oo ku dhiirata una dhabar
adaygta in ay isbadel hor leh oo umadeed iyo gobolba sameyso, mana aha
wax adag ee waxa ay u baahan tahay garasho iyo ku dhicisteeda in la
yeesho , lagana digtoonaado waxa Gobolka guud ahaan iyo dalwalba gaar
ahaan dib u dhigey ee halkaa maanta uu aduunka ka joogo joojiyey.
Gobolkani uma baahan colaado siyaasadeed , is-muquunin iyo isu-awood
sheegasho, dagaal iyo barakac umadeed ee waxa uu rabaa hogaamin hal
abuur leh oo nolol, nabadgalyo , wanaag , isjacayl iyo horumar
gaadhsiisa u abuura oo habaaska iyo halka uu maanta taagan yahay kor uga
qaada , waana xujo hortaala wax-garadka , aqoonyahanka, hogaanka
siyaasadeed, hogaamada diimaha, iyo odayada dhaqanka iyo inta umadu
eegato ee u hormoodka ah.
Muxamed Dhimbiil
Sawirkani waa qariiradii dawlada Turkey 1935 kii ee Geeska Africa
AFEEF:
Hadhwanaagnews marnaba masuul kama aha Aragtida dadka kale. Qoraaga ayaa xumaanteeda, xushmadeeda iyo xilkeeda sida. waxa kaliya oo Hadhwanaagmedia dhiirigalinaysaa, isdhaafsiga aragtida, canaanta gacaliyo talo wadaagga!
Loading...
Loading...