Armaniya iyo Azerbajan waa laba wadan oo jaar ah muddo dheerna colaaddo u dhaxeeyeen , colaadahaas oo salka ku hayay Diin , Isir iyo dhul is huwan , maxaa yeeley Gobolka ay isku hayaan ee Nogorno Karabakh , waxaa lagga safeeyey Islaamka qarnigii 18aad , waagaas oo Armeeniyiinta oo taageero ka helaysa Boqortooyaddii Ruushku la wareegeen , mar kale qarnigii 19aadDawladii cismaaaniyiinta oo ay la socdaa Azerbajaaniyiitu ayaa dhulkii la wareegey , mar kale ayaa hadana Armaaniyiinta oo Ruushka wataa kusoo noqdeen markii ay dhacdey dawladii cismaaniyiintu .

Dagaal waynihii 2aad ee Aduunku markuu dhamaadey , Azerbajan iyo Armeeniyanaba waxaa xoog kula wareegey midowgii soofiyeeti waxaaney noqdeen laba jamhuuriyadood oo Itaxaadkii soofiyeeti ku wada jirra , hassa yeeshee Gobolkii Nogorno karabakh waxaa la raaciyey jamuuriyadda Azerbajan , hassa yeeshe gobolkaa waxaa ku batay oo maamulkiisa gacanta ku hayay Armaaniyiinta .

Markii uu kala daatey midowgii soofiyeeti ee 15 Jamuuriyadood ee uu ka koobnaa mid waliba gaar keeda isu taagtay , labadan jamuuriyood waxay isku qabteen gobolkii Nogorno karabakh ee ay waligood isku hayeen , qalalaase soo taxnaa ilaa 1989 ilaaa 1994 waxaa lagu kala hagaagay 1994 markii Armaaniya oo Ruushku caawinayaa la wareegtey guud ahaan Gobolkii Nogorno karabakh .

Armaaniya waxey saaxiib dhaw iyo xulifaba la noqotey Ruushka , heshiis gashaan-dhigeed bay la yeelatay , saldhigyo waawayna way siisey , halka Azerbajan la saaxiibtey Turkigga iyo Isreal .

2018 ayaa xukuumadda Armeeniya u janjeedhsatey xagaa iyo reer galbeedka , Ruushkiina way kasii jeesatay , Ruushka oo baryahan dambe saaxda aduunka kusoo noqdeyna waa ka xumadey .

Markii Ruush iyo Armaaniya kala aamin baxeen ayaa Azerbajan oo ku daaban Turkey iyo Isreal hujuun balaadhan kusoo qaadey , dagaalki markuu kululaaday , Azerbajan waxaa is barbar taagey Turkigga iyo Isreal laakiin Armeeniya cid taageerta way wayday .

Ugu dambayn , Armeniya waxay garowsatey in ay samaysay qalad Juqraafi-siyaasadeed ( Geo-politics mistake ) maxaa yeeley dawladihii waawaynaa ee Gobolka ayay ka wayday mid qudha oo u hiilisa , reer galbeedkii ay isku halaynaysayna waxay noqdeen kuwo aan gobolkan saamayn ku lahayn .

Si kastaba ha ahaatee , dawladaha yaryari waxay ku badbaadi karaan in ay ka taxadiraan Siyaasad-juqraafiyeedka , mar walbana ay samaystaan xulifo la isku halayn karro oo ah dawladaha waawayn ee heer gobol iyo heer caalamiba ,

W/Q: Ahmed Nour Guruje