Anigu aragti taas ka duwan ayaan qabaa. Ugu horayn, meherku waa xaq diini ah oo gabadhu ku leedahay ninkeeda. Meherku waxa uu noqon karaa dahab, lacag, xoolo nool ama wixii kale ee ay gabadhu qabsato ninkuna ku raaco.

Waxa fiican in uu hore ka siiyo. Haddii kale waa dayn ninka ay ku leedahay. Haddaba ereyga aniga macnaha ii sameeyay ee ay gabadhu adeegsatay ayaa ah#muddo. Waxay tidhi "Haddii aad in muddo ah wada joogteen Ninkaaga." Weliba mar labaad ayay ku celinaysaa waqtigaa.
Ka soo qaad, muddadaasi in ay ahayd 25 sanno. Meherka ay ninkeeda ku heshiiyeen haddii uu ahaa: neef geel ah oo dheddig (hal) oo 5 jir ah. Haddaba haddii uu maalintaas ba neefka geela ah u soo iibin lahaa oo sayladda tegi lahaa waxa laga yaabaa in hasha qiimaheedu ahaa 400,000 shillin. Ma uu siinin oo 25 sano ka dib maanta ayay noqotay in uu meherkii bixiyo. Sayladda ayuu tegey. Neefkii geela ahaa ee dhexe waxa la siiyaa 4,000,000 (afar milyan) oo Shilin . Adigu xilliga uu doono ha keeno, waxa laga rabaa ninka neefkii geela ahaa ee lagu heshiiyay.

Haddaba, haddii ay lacag ku heshiin lahaayeen ka waran? ka soo qaad 200, 000 oo shilling, 25 sano ka dib maanta gabadhii ma waxa la siinayaa 200,000 uun. Jawaabtu waa maya. Sida daymaha raagay ee muddo badan ka soo wareegtay, muddadaas oo qiimaha lacagta uu ku yimi hoos u dhac (discount value) waxa la xisaabiyaa lacagtaasi wixii ay goyn karaysay waqtigaas. Markaa waxa qofkii daynta lahaa la siiyaa lacag gayn karta wixii ay lacagtaasi gayn karaysay waagaas.

Tusaale kale. Laba nin ayaa waqtigii dagaaladii sokeeye ee 1988kii kala amaahday lacag dhan 2000 oo Shilin. Laba kun maanta Hargeysa baska ayaa lagu raacaa waxase laga yaabaa in waagaas ay kuu goynaysay gaadhi second hand ah oo taxi ah. Si qofkaasi dayntaa u bixiyo waxa la xisaabinayaa inta gaadhiga second hand ka ah maanta la siisto.

Sheekha Muftiga ee Sheekh Maxamed Sh Cumar Dirir in ay hoos martay baa laga yaabaa ee mar kale suaasha ha la weydiiyo.

Wa billaahi tawfiiq.
Adigu nala wadaag sida aad u aragto.