Markale Iyo Midnimo.
ARAR: Warqadaydan kuma weerarayo qabiil iyo qoftoona. Somali oo dhaminna waa tolkay. Waxaanse rabaa inaan farta ku godo meelaha ay Somalia ka ba’day sababtayna in Somalinimadda iyo dawladnimadda ay burburaan.
Ma ogtahay in markastaba dadka ka soo jeeda qabiilka madaxweynaha xukunka haya ay dadka kale iska xigsiiya ama ka sheegta dawladda markaas jirta, taasina abuurto in dadka kale nacaan dalka iyo qabiilka xukunka hayaba?.
Marka hore waxaan aad u salaamayaa Weriyaasha iyo Website-yadda soo gudbiya fekradaha kale duwan ee ay qabaan ummadda Somaaliyeed meel kastay joogtaba- Waadna ku mahadsan tihiin baan leeyahay.
Maqaalkan gaaban wuxuu daaran yahay fekerka ku cad cinwaanka sare iyo ololaha ku saabsan oo maal mahanba ka soconaya Social Media. Waxaanna jeclaystay inaan tuso dhibaatooyinka burburiyey midnimadii Somalia iyo waxa somalidu isu aaminini weyday.
Tables (shaxda) hoose wuxuu ku tusayaa intii Somalia soo martay madaweyne iyo Raiisal wasaare iyo qabiiladda ay ka soo jeedaan 60 sanno ee u dambeeyey iyo meeshay inna dhigeen maanta. Marka laga reebo qabiilladda ku xusan shaxda hoose, ummadda Somaliyeed ee faraha badan waxay isu arkaan inaanay Somalia waxba ku lahayn ee ay qaxooti ku yihiin. Taasi waa sababta ugu weyn ee Somalinimadda loo nacay. Qabiilna ma rabo in qabiil kale dawlad u sheegto haddii kale dalka lama wada laha.
Suaashu waxay tahay haddii qofku arki waayo caddaalad, sinnaan, dalkii ku dhashay ama u dhashay oo reerka dawladda haystaa ka sheegto maxay tahay Somalinimadu?
Runtu waxay tahay Somalia ilaa 1960 waxaa xukumayey niman siyaasiyiin ah oo ka soo jeedo reeraha xukunka badsaday ama oobay (eeg shaxda hoose) oo ku guuldaraystay,inay Somalia dal ka dhigaan lagu noolaan karo.
Table 1: Madaxweynayaasha Somalia soo maray ilaa 1960 to date
no |
Magaca madaxweynaha |
Waqtiguu xukumayey dalka |
Qabiilkiisa |
1 |
Adan Abdule Osman |
1960-1967 |
Hawiye, Ujajeen |
2 |
Abdirashiid Ali Sharmaarke |
June 1967 to Oct 1969 |
Daarood, Majeerteen |
3 |
Maxamed Siyaad Barre |
Oct-1969 to Jan 1991 |
Darood Mareexaa |
4 |
Ali Mahdi Maxamed |
Jan 1991 to Aug 2000 |
Hawiye, Abgaal |
5 |
AbdiQasim Salaad Xasan |
Aug 2000 to Oct 2004 |
Hawiye, Gabar gidir |
6 |
Cabdullahi Yusuf Ahmed |
Oct 2004 to Jan 2009 |
Darood, Majeerteen |
7 |
Sh. Shariif Sh. Ahmed |
Jan 2009 to Aug 2012 |
Hawiye, Abgaal |
8 |
Xasan Sheekh Mahmud |
Aug 2012 to Feb 2017 |
Hawiye, Abgaal |
9 |
Maxamed Abdullahi Farmaajo |
Feb 2017 to date |
Darood, Mareexaan |
Xukunka madaxweynimo ee Somalia laga soo bilaabo 1960 waa sidan by %;
1. Darood: 4 madaxweyne of u dhiganta 45%
2. Hawiye: 5 Madaxweyne oo u dhignta 55%
3. Rest of Somalis: 0%. They are lucky as they are not departed to Ethiopia.
Xukunka madaxweynenimo marka laga eego waqtiga ay kala xukumayeen (Darood vs Hawiye).
1. Daarood: 32/60 years to date
2. Hawiye: 28/60 years to date
3. Rest of Somalis: 0 years out of 0%. They are lucky as they are not departed to Ethiopia.
Bal ila eega Raisal wasaarayaasha Somalia Soo maray ilaa 1960
Table 2: Raisal wasaraayasha Somalia Soo maray
no |
Magaca Raisal Wasaare |
Waqtiguu xukumayey dalka |
Qabiilkiisa |
1 |
Abdirashid cali Sharmarke |
July 1960 to June 1964 |
Daarood, Majeerteen |
2 |
June 1964 to July 1967 |
Daarood, Majeerteen |
|
3 |
Maxamed Ibrahim Cigal |
July 1967 to Oct 1969 |
Isaaq, Habal Awal (deposed) |
4 |
MaxamedCali Samatar |
Oct 1969 to Jan 1991 |
Others (Midgaan) |
5 |
Omar Carte Qaalib |
Jan 1991 to May 1993 |
Isaq, Habar Awal (resigned) |
6 |
Vacant |
May 1993 to Oct 2000 |
vacant |
7 |
Ali Khalif Galayr |
Oct 2000 to Nov 2001 |
Darood, dhulbahante |
8 |
Xasan Abshir Faarax (former Mogadishu major) |
Nov 2001 to Dec 2003 |
Darood, Majeerteen |
9 |
Maxamed Abdi yusuf |
Dec 2003 to Dec 2004 |
Darood, dhulbahante |
10 |
Ali maxamed Geedi |
Dec 2004 to Oct 2007 |
Hawiye, Abgaal, (resigned) |
11 |
Nur xasan Xusein (AHUN) |
Nov 2007 to Feb 2009 |
Hawiye, Abgal |
12 |
Hadhwanaagnews marnaba masuul kama aha Aragtida dadka kale. Qoraaga ayaa xumaanteeda, xushmadeeda iyo xilkeeda sida. waxa kaliya oo Hadhwanaagmedia dhiirigalinaysaa, isdhaafsiga aragtida, canaanta gacaliyo talo wadaagga! |