Wiil Ay Dhashay Madaxweynihii Hore Ee Liberia Oo Loo Xidhay Lunsi Lacageed
Wuxu ahaa gudoomiye ku xigeenka Bankiga Dhexe markii lacagtaa la soo daabacay bishii Maarij ee sannadkii hore. Ninkii isna madaxa u ahaa oo ah gudoomiyihii hore ee Bankiga Dhexe, Milton Weeks, ayaa isna la xidhay. Qareennadooduna ilaa haatan arinta kamay hadal.
Raggan waxa la xidhay markii ay soo baxday warbixinta baadhitaan lagu hayey malaayiin lacag ah oo la lunsaday.
Warbixintaa aadka loo sugayey, ayaa waxa baadhitaankii ay ka soo baxday waday hanti dhawreyaal ka socday shirkadda Kroll Associates, waxaana Khamiistii soo bandhigtay safaaradda Maraykanku ku leeyahay dalkaas.
Waxa la baadhayey lacag cusub oo la sheegay in la soo daabacay sannadkii hore oo xaddigeedu u dhigmo in ka badan 100 milyan oo doolar.
Waxa aad loo hadal hayey in kontiinarro ay ka buuxdo lacagi laga waayey dekedda iyo madaarka Monrovia, laakiin warbixintu caddayn buuxda umay helin arintaasi in ay dhacday.
Hase yeeshee, waxa baadhitaanka lagu ogaaday in Bankiga Dhexe ee Liberia kelidii sifo sharci darro ah u soo daabacay lacagtaas oo uu dalka soo geliyey saddex laab in ka badan xaddigii loo cayimay.
Warbixinta baadhitaanku maxay iftiimisay?
Gudoomiyaha Bankiga Dhexe ee shixnadda lacagta uu soo daabac labaatan goor oo kala duwan la soo geliyey dalka, ayaa caddayn kari waayey halka lacagtaasi martay.
Lacagtaa in la soo daabaco waxa amarka lagu bixiyey ka hor intii aanu xilka madaxtinimo la wareegin Madaxweyne George Weah sannadkii 2018, laakiin dadka isaga dhaliilaa waxay sheegayaan in uu gacan ku lahaa in shixnadahaa lacagta ah la weecsado, eedaas oo maamulkiisu beeniyey.
Warbixintu waxay farta ku fiiqday xisaabo is qaban la', qoraallo sax ah oo aan jirin iyo in si cad ah loo muujiyo halka wax mareen iyo sidoo kale "in si badheedha loo baal maray siyaasadda lacagta".
Imisa lacag ah baa la dalbaday in la soo daabaco?
Sida ay sheegtay shirkadda Kroll, aqalka wakiilada ayaa ansixiyey qaraar lagu soo daabacayo shan bilyan oo doolarka Liberia ah, si suuqa looga saaro noodhka lacagtii hore ee la bedelayey.
Bankiga Dhexe ayaa codsaday inuu soo daabaco toban bilyan oo kale oo dheeraad ah, hase yeeshee aqalka sare ayaa ku gacan saydhay dalabkaas. Laakiin Bankiga ayaa iska dhego tiray arintaas oo shirkad qandaraas ku siiyey in ay soo daabacdo lacagtaa kale ee dheeraadka ah.
"Maamulka Bankiga Dhexe ee Liberia ayaa Kroll u sheegay in maadaama oo si degdeg ah lacagta cusub loogu baahnaa, aanu Bankiga Dhexe raacin xeerarka qandaraas bixinta ee u yaalla markii daabacadda lacagta cusub qandaraaskeeda la bixinayey" ayey warbixintu tibaaxday.
Kroll waxay warbixinteeda ah 67 bog ku faahfaahisay in, inkasta oo marar badan laga dalbaday hadana Bankiga Dhexe ka baaqsaday inuu sheego cidda ansixisay in lacag cusub oo dheeraad ah la soo daabaco oo weliba suuqa lagu sii daayo iyada oon laga saarin xaddi u dhigma oo lacagtii hore ah suuqa.
Sidee arintan looga falceliyey?
Safaaradda Maraykanku waxay sheegtay in warbixintaasi tilmaamayso in uu "liito ku dhaqanka xeerarka" ee ka jira Bankiga Dhexe iyo goldaloolooyin ka jira xeerarka xisaab xidhka dalka iyo maaraynta lacagta oo ilaa haatan taagan.
Xukuumadda Liberia ayaa sidoo kale Khamiistii baahisay warbixin ka soo baxday baadhitaan ay si gaara u wadday oo si kan ay Kroll soo saartay oo kale ah u sheegay in aan caddayn buuxda loo haynin in ay jireen kontiinarro ay ka buuxday lacagi.
Waxa kale oo ay sheegtay in loo baahanyahay in la baadho lacag kale oo 25 milyan oo doolar ah oo laga saaray akoon uu Bankiga Dhexe ee Liberia ku leeyahay magaalada New York bishii July ee sannadkii hore oo ay ka saareen kooxda kala talisa Madaxweyne Weah maaraynta dhaqaaluhu.
Xadhiga Charles Sirleaf iyo Milton Weeks ka sokow, nin kale iyo sarkaal ka tirsan Bankiga Dhexe oo la yidhaa Dorbor Hagba ayaa iyagna la xidhay. Hase ahaatee si rasmi ah weli dacwad looguma soo oogin.
Sources: BBC