Saddexddii
madax-weyne ee ka horeeyey, intii aanu Xukunka faraha ku dhigin
Qudhmiye, halkii ay kaga taageen wadda hadal lala yeesho Maamulka
magac u yaalka ah ee Xamar sheegato. Bal akhristaw Qudhmiye yimiye
muxuu soo kordhiyey? waa Su'aal ay tahay in uu qod kastaa is weydiiyo'e?
Aan kuu soo dhaweeyee waxay ku bilaabeen isla mar-kiiba, arimahan soo
socdda, oo dhamaan-ba talaabo kaste oo ay qaadaan ay noqotay, mid ka soo
hor jeedda Madax Banaanidda Somaliand ( Ilayn shaqo tag bay ahaayeene
iyo Xoolo urursiye). May doonayn wax dalka ka naxa, ee kiishash waaweyn
bay intii mucaaridka ahaayeen-ba u sii tolanayeen. Waana kuwan wixii ay
ku kaceen, ee ay xukunka-ba u doona-yeen:-
(1) Sababta
ugu horeysa ee ay sameeyeen waxay ahayd, in ay wadda hadaladdii ay
maamuladdii hore iska xidheen, yidhaaheena wax aynu ku wadda hadlayna ma
jirto, ilaa inta ay ogolaana-yaan in aanu nahay dawlad gaar ah, buu
furey Kulmiye, iyaka oo dano gaar ah ka leh, waxana ay yihiin.
(a) In ay dalka iibiyaan, oo ay ka saxeexdaan wax ay doonayaan-ba.si ay keligood uga dhegaan.
(b) Wixii uu af-weyne ka xishooday, oo dhan in ay iyaku ku kacaan, kuwaas oo ay ka mid ahaayeen.
(c) Xaraashka Hantiddii ma guuraanka ahayd, sidda dhulalkii
xukuumaddii hore ay lahaayeen, dugsiyaddii, guryahii, beerihii sidda ta
geed deeb-leh ee ay lahaayeen Ciidamadda Asluubtu, oo uu weliba boobay
askarigan Meesha doobta ka ridayaa.
(d) Dekeddii oo Iyana laga soo Saxeeday, lagana iibiyey Imaaraadka, ilayn Meesha waa loo soo xoogsi tegaye,
(e) Garoonkii Berbera oo laga iibiiyey saldhig ay leeyihiin
carabtu, oo Iyana xoolo laga dul qaatay, ilayn mab'da kale ma laha aan
ahayn hungry iyo xoolo urursiye.
(f) Dagaal la geliyo ummadda, si loogu kal qaybsho, oo ay ugu fushadaan dana-hoodda gaarka ah, ee hanti doonimo.
(g) Iyadda oo dad kii kala shuf-toobay, imika is aamini la' yahay, iniba gees ku xidhan tahay, loona kala eexday.
(h) Haween iyo dumar la xidh-xidho, oo aan hore Iyana inoo soo marin, intii daayeer jirey.
(i) Beel gaar ah , oo isha lagu fiiqo, la iska xidho bi-duuni denbi, calaashaan waa reer hebel weeye, xabsiga loogu tuuraayo.
(j) Maamulka 00 100% jeegaantu isku xeerto, lagana fuudh yeelo iyaka oo qudha.
(k) Umaddii oo loo kala saaro sadex derejo, oo kala ah muwaadinka
koowaad oo jeegaanta ah, ka labaad oo Isaaqa kale iyo gabooye ah, ka
sadexaad oo ah beelaha Samaroon iyo harti.
(l) Hawaddii uu soo Celiyey Madax-weyne Daahir Riyaale, Iyana imika baa dib ula noqotay Somaliya.
(m) Lacagahii aduun-kana waxa hadda la inoo soo marinayaa, oo faro guud-keed wax inagu soo tuuraysa Somaliya.
(n) Ma Jiro dal siddii hore u Madax Banaani, ee waxay dib inoogu celiyeen, in aynu ahaano Maamul Goboleed ka tirsan Somaliya.
(o) Sanaag bari waxa goostay Puntland, oo Nuux Baasto baa af cad
ku fasaxay, weliba ku dray nacnima-diisa qaar kale-na ha iska tageen (
Wuxu ka sinji qaba askariga waalan ee inaadeerkii ah, oo intaas soo
faray ilayn haddii kale muu yidhaaheene.
(p) Suldaan wabar jeex buu goostay, buuhoodle cashuurta Puntland
baa laga guraam Sanaag colaad iyo kala yaac ba aka jira, gobol-gobol
xidhiidh la lihi ma jiro, oo waxa taagan dardaarankii Madax-Weyne
Daahir Riyaale, ee ahaa " Dal Iyo dad wadda socdda baan kaaga tegay, oo aniga gacan-taydda ku burburi mayso Somaliland"
(q) Gobolka Sool oo colaad xuduudeed iyo mid sokeekye-ba ay bara-kicin ku hayso.
(r) laba doorasho bay qabteen reer kulmiye, oo musuq-maasaqa ka
dhacay waad og-tihiin, oo aan si xor iyo xalaal ah loo qaban, taas
micna-heedu waxa weeye, waxay kursiga u rabeen-ba wax kale may ahayn, ee
waxay ahayd sidee baad uga dhaqataanidinka oo ku maalaaya, kala qaybin
iyo is nacsiin beelaha la dhex dhigo, taas oo u suura gelinaysa in ay
xaaraan iyo reer hebel ku jaqaan hantidda ummadda, tuugta illaahy ka
go'ay.
Intaas oo dhibaato ah iyo in ka badan oo aan la soo koobi Karin,
baa ku habsaday dalkii iyo dadkii, kuwa ay tuumbadu dhuunta caanaha ah
ugu jirtaana, dan kama laha, oo iyaka wax-ba kama gelin wixii dhacaaya,
mar haday tooddii ka hir-gashdeen. Muwaadin marka uu maraayo halkaas
xaalku, waxa inoo hadhay ee aynu sugnaa waa maxay? Waad aragtaan oo
ummaddii waxay u kala baxday dabaqado kala sareeya, in cawska daaqdda
iyo in malab jaqdda, waxan ku soo xidhay qoraalkan, inta aynu iska
dhaafno beenta la inagu wadna gooyey, ma iska qabnaa maafi-yadan inoo
soo tafa-xaydatay? Mise sidaas baynu ku bas-beelaa.
Dhamaad.
*N.B Aniga Somaliland Gacan-taydda Ku Burburi Mayso! (Madax-Weyne Riyaale Baa Laga Hayaa).
Qore:- Abdi-Shotaly.
0
