Nidaamkan CFA frank  oo uu aasaasay sandkii 1945kii ,Charles de Gaulle, si ay lacag ahaan iyo maaliyad ahaanba u (control ) laan  dowlada faransiisku mustacmaradhii ahaa ee uu   haysatay, dalalka nidaamkaa isticmaali jirayna waxaa ka mid ahaa, Benin, Burkina faso, Ivory coast, Guinea-Bissau,Mali,Niger,Senegal,Togo, dalalkaas  oo lacagtaa franka  isticmaaliyaey 70 sano (seven decades)

Lixda dal ee kale ee afrikada dhexe ee ay ka midka yahiin Gabo, Cameroon ,Chad, Central Africa Republic, Congo, iyo Equatorial Guinea, iyaguna waxay u isticmaalayeen si la mid ah  laakiin nidaam ahaan kaduwan  CFA frank, 

Laakin suaashu waxay tahay gumaysigii hore ee faransiisku , raali ma yahay arinka ay dalalkaasi ku kaceen, balse lacagtooda cusubi ma keeni kartaa mana kordhin kartaa baraaqada dalalkaasi hiigsanayaan, laakinse majirtaa taaalaabo kale oo ay eegayaan, inkasta oo saraakiisha dalalkasi  ay sababaynyaan CFA franc in ay dhiiri galinayso koritaan cusub oo xaga suuqaa ,hadan lacagta cusubi waa u dhamaynta gumaysigii faransiiska iyo in ay dalalkaasi noqdaan dallal maamilyad ahaan madax banana,

Sikastba ha ahaatee , aasaasidii CFA franck, waxay  ugu horayntii sababtay in badan oo  dalalkaas ahi ay  ubaahnaayeen dalabka franka  markii ay dalalkaasi qaateen xornimadooda, waxayna lacagha dalalkani waajib ku ahaan in kaydkooda lacagaha qalaad  uu ahaado  frank, taas oo qiimaheeda la dhimay 65% sandkii 1965kii hadan 50% la dhimay sandkii 2005, lacaghaas kayd ahaan uu gumaysigii farnsiisku saaray 0.75%  oo dulsaar ah (interest ) ,tasina waxay dhacday dagaalkii  2aad ka dib, ujeedaha gumaysiga fararsiisku ka lahaana waxay ahayd in uu siiyo dayn jaban ( cheap loans) qaan jaban , teeda kale gumaysiga fararsisku waxa uu u isticmaalayey in ay dalalku bixiyaan deebaaji (deposits ) si uu  lacagahooga u caawiyo, teeda kale CFA waxa uu faransiisku u tusaayey in ay ka helayaan macaash  riixida uu fararsiisku wado iyo  in ay keenayso deganaasho ( stability )

Lasoco

By: khaddar adam aw muuse

[email protected]