hadhwanaagnews
Bilowgii sanadkii 2022-kii dadka deggan magaalada Bamba ee waqooyiga Manila dalka Filibin ayaa u soo baxay ololaha tartanka duqa magaalada, waxaa u taagnaa haweeney da'yar oo lagu magacaabo Alice Leal Guo.
Taageerayaasheeda waxay soo xirteen dhar midabkoodu basali ah, waa midab ay Alice jecleyd. Kaddib waxay ku dul timid dadweynaha taageerayay diyaarad helikobtar ah iyadoo dhoolacadeyneysa. Markii helikobtarka dhulka timid, dadka waxay ku qeylinayeen magaceeda.
Guo, 31-jirkeeda waxay aheyd xidig soo baxeysay, waxayna sameyneysay ballanqaado horumar dhaqaale iyo deeqsinimo leh. Waxay noqotay haweeneydii ugu horeysay ee duqa ka noqota magaalada.
In yar oo ka mid aheyd dadkii farxada ku soo dhaweynayay ayaa saadaalinayay in saddex sano kaddib Guo la xirayo, laguna soo eedeynayo tahriibin sharcidarro ah iyo in ay Shiinaha u basaasto.
Jabkeeda wuxuu bilowday markii boolisku xoog ku galeen dhisme qarsoon oo ku yaalay xafiiskeeda gadaashiisa kaas oo ay ka socdeen howlo sharcidarro ah. Si qoto dheer ayaa loo sii baaray, waxayna Guo ka jawaabeysay su'aalo fudud oo la xiriiray wixii ay soo martay. Hadaba, waa qof ceynkee ah Alice Guo?
Dadka oo dhan ayaa jeclaa
Guo waxay sheegtay ka hor inta aysan siyaasada soo gelin in ay ka timid ganacsiga doofaarka, waxayna dhowr sano maamuleysay ganacsiga qoyskeeda.
Lacag badan ayey u baahneyd si ay u badasho shaqadeeda. Markii wax laga weydiiyay dhaqaalaha ololaha doorashada halka ay ka heshay, waxay ku jawaabtay in beeraleyda iyo saaxiibadeed ay taageereen.
Gue waxay sidoo kale xiriir la laheyd maalqabeeno badan oo Shiinees ah kuwaas oo markii dambe lagu soo eedeeyay in ay lacago isdabamariyeen, hadana iyaga iyo Guo ayaa isku dambi loo haystaa.
Ololaheeda wuxuu diirada saarayay hal wax. Waxay dadweynaha u sheegeysay in ay ku dhaqmaan hal arrin. "Kooxdeena, sharcigooda koowaad waa, qofna yaan la waxyeeleyn! Lama ogola waxyeelo, waa in aan baahinaa jaceyl, jaceyl!"
Hadaladaas waxaa ka dambeeyay wax la yaab leh. Arintu taas waa ka duwaneyd. Mas'uuliyiintu waxay bannaanka keeneen waxyeelada iyo dhibaatada lagu eedeeyay in lagu geystay ogaalka Guo.
"Alice waa qurux badan tahay, waa qof naxariis badan oo caawisa haweenka kale" ayey tiri Priscilla May Aban oo 31 jir ah taas oo miis qudaarta ku iibisa. Waxay BBC-da u sheegtay in ay u codeysay maadama ay aheyd haweeney iyo in ay shaqo nadaafadeed siisay haweenka magaalada.
Guo waxaa si weyn loogu arkayay in ay aheyd qof daryeel badan oo naxarisi leh. Miah Mejia oo ah gabar ay dhashay siyaasiyiinta saaxiibka la ah Guo ayaa BBC-da u sheegtay in deeq waxbarasho ay siisay iskuul kasta oo deegaanka ku yaal.
"waxay caawisay dad badan oo sabool ah oo jooga halkan Bamban, waxay siisay dawo, sida ay dadka ula dhaqmeysay markaad aragto wax dhib ah kama arkeysid" ayey tiri Francisco Flores oo 75 jir ah
Sanad iyo bar kaddib markii ay xilka duqa magaalada qabatay, muuqaas quruxda badan wuxuu noqday mid bururay.
Maxaa ka socday gudaha Bamban
Bishii Feberaayo sanadkii hore ee 2024-kii waxay booliska Filibiin sheegeen in qof u dhashay dalka Vietnam uu ka soo baxsaday meel lagu haystay. Waxay aheyd goobtaas xarunta shirkadda tiknolojiyada ee Zun Yuan. Waa shirkad ku taal magaalada Bamban ee ay Guo duqa magaalo ka tahay.
Galinkii dambe 12-kii Maarso ayey boolisku iyo ciidamo kale weerar ku qaadeen goobta oo waxyar u jirtay xafiiska Guo.
Sarkaal goobta joogay oo lagu magacaabo Marvin de la Paz ayaa BBC-da u sheegay in xili habeen bar ah ay booliska heleen war sheegaya in dad ay basas kaga baxayaan dhismaha.
Waxay ka shakiyeen in qorshooyinkooda weerarka bannaanka la keenay. Arrintaa markii ay dhacday kaddib waxay Mr de la Paz iyo saaxiibadii toos u aadeen dhismaha. Jidka waxay ku sii arkeen dadka u kala cararaya dhinac kasta. Qaar ka mid ah saraakiisha ayaa ka daba orday dadkaas.
Markii ay dhismaha yimaadeen waxay arkeen in uu ahaa xarunta ugu weyn Filibiin ee waxyaabo sharcidarro ah ka socdeen. Waxay ka koobneyd xarunta 36 dhismo.
Markii dambe waxaa la ogaaday in dhulka dhimsha laga dhisay ay hore u laheyd Guo iyadoo markii ay duqa magaalda noqotayna siisay shatiga ganacsiga. Magaceeda waxaa sidoo kale lagu arkay lacagta korontada ee dhismaha. Qareenada Alice Guo kama jawaabin codsiga BBC ee ah in ka jawaabaan arrintaas.
Zun Yuan waxay aheyd bar qamaarka internetka lagu dheelo iyo shirkad madadaalo. Waxay haystay sharci ay dalka kaga shaqeyso.
BBC-da markii ay booqatay dhismaha bilowgii Bishan, waxay aragtay qoraalo lagu tababarayay shaqaalaha oo ah sidii ay dadka u khiyaami lahaayen.
Sida uu sheegay de la Paz isaga iyo saaxiibadii waxay dhismaha ka heleen in ka badan 300 oo Ajnabi ah. In badan oo ka mid ah xoog ayaa lagu haystay oo raali kama aheyn in ay goobtaas ka shaqeeyaan.
Qofkii shaqadiisa aan si fiican u qaban waxa uu la kulmayay ciqaab isugu jirtay garaacis iyo waxyaabo kale. BBC-da waxay aragtay qoraal qof shaqaale ah uu sameeyay oo uu ku leeyahay "Barito ayaa gaari doonaa hiigsigeyga".
Madaxdooda waxay ku noolaayeen dhismo kale ayuu yiri de la Paz oo tusiyay shaqaalaha BBC-da
12-kii Maarso ee sanadkii hore markii ay ciidamada soogaleen dhismaha Bamban, qaar ka mid ah madaxda way baxsadeen. 2022-kii bishii June ayaa Guo loo dhaariyay in ay noqota duqa magaalada, markaasna waxaa ku ekaa muda xileedka madaxweyne Rodrigo Duterte
Gabadhii xusuusta lumisay
Guo cid taqaanay malahan ka hor bishii May ee sanadkii la soo dhaafay inta aysan hor imaan golaha sanatka si ay ugu sharaxdo xiriirkeeda dhismaha wax lagu qiyaami jiray.
Hal habeen ayaa lagu bartay. Markii ay u sheegtay sanatarada in ay ku kortay beerta qoyskeeda ayey dadweynaha ku maadeysteen iyagoo sheegay in ay ka qurux badan tahay gabar reer miyi ah. Waxay sheegtay in aysan xusuusan waxyaabo asaasi ah yaraanteeda. Taasina waxay keentay in lagu naaneeso gabadhii Amnesia oo macnaheedu yahay in ay xusuusta ka luntay.
Guo waxay sheegtay in aabaheed uu Shiines yahay hooyadeedna ay tahay Filibiino balse aysan xusuusan karin halka ay ka soo jeedaan Filibiin.
Shakiga wuxuu bilowday intii dhageysiga sanatarada lagu jiray ayaa maxkamad ku taal Singapore waxay dambi ku heshay labo ka mid ah saaxiibadeeda ganacsiga.
Bishii Luulyo ee sanadkii hore, Guo waxaa u suuragashay markii xayiraada safarka laga dabciyay in ay u baxsato Indonesia. Dhowr bilood kaddib dib ayaa loo soo xiray iyadoo lagu soo celiyay Filibiin.
Sheekadeeda waxay qaraxday markii baarayaasha ay faraha Guo kuwa la mid noqdeen kuwa gabar yar oo Shiinaha ka timid taas oo lagu magacaabo Guo Hua Ping. Gabadhaas yar waxay Filibiin la timid hooyadeed horaantii 2000, hooyadeed waa Shiines.
Arrintan waxay dhalisay baaris kale oo ah in Guo ay suuragal tahay in ay basaas tahay.
Dhibaatada khamaarka internetka
Kuwa hoggaaminayay baarista ku socotay Guo sida sanatar Sherwin Gatchalian waxay sheegeen in arrinta ay ka adag tahay sidii loo maleynayay markii hore.
"Dambiilayaasha gobolka aqoon ayey u leeyihiihn sida xiriir loo sameysto. Qof deegaanka oo karti leh ayaa layska dhigayaa si bulshada loo dhexgalo hadii ay ahaan laheyd siyaasad ama ganacsi".
Bartamihii 2024-ka madaxweyne Marcos wuxuu mamnuucay dhammaan khamaarka internetka, waxaana lagu sheegay in uu yahay waxa keenay dambiyada abaabulan ee baahay.
Gatchalian wuxuu sheegay in baarista Alice Guo ay gacan ka geysaneyso isbeddelkan.
Ilaa markaa kaddib booliska Filibiin waxay xoog ku galeen xarumo dadka lagu qiyaamo oo dalka oo dhan ku yaalay.
Guo hadda waxay sugeysaa in lagu qaado liix kiis oo dacwo ah. waxaa suuragal ah in tobannaan sano ay xabsi ku jirto, waxaana laga mamnuucay in ay u tartanto xafiis dowlo. Waxay sheegtay in aysan dad tahriibin.
Mid ka mid ah musharaxiinta u taagan duqa magaalada Bamban waa Fortunato oo 69 jir ah. 2022-kii wuu tartamay, waana laga badiyay.
Wuxuu sheegay in dadka Bamban ay siiyeen fursad Guo ay ku doortaan iyadana waxay xiriir la laheyd maalgashatada Shiinaha wayna, fulisay dhammaan ballanqaadyadeeda magaalada. Wuxuu kaloo sheegay in uusan kala jecelyn cadeymaha sanatka ee ah in Guo aysan Filibiin u dhalan.
"Waxaas ayey na tusayaan, ma aaminsanin, maxaa yeelay waxba nagama galin hadii ay Filibino u dhalatay iyo in kale", ayuu yiri "waxa muhiimka ah waa in ay na caawisay".
Bbc/somali
